Chip Somodevilla/Getty Images/ Ideal Image
Από τη Φλώρα Τζημάκα
Προτού ακόµα ορκιστεί, ζήτησε από κυρίαρχα κράτη να γίνουν νέες πολιτείες της Αµερικής, να πάρει πίσω τη διώρυγα του Παναµά έστω και µε τη βία. Παρενέβη µέσω του Elon Musk σε εσωτερικά θέµατα χωρών-µελών της ΕΕ. Απαίτησε διακοπή εχθροπραξιών στη Γάζα για να γίνει σε ήρεµο κλίµα η ορκωμοσία του, αλλιώς θα τα έκανε όλα γης Μαδιάµ. Ο Donald Trump το κατέστησε σαφές: θα "κάνει την Αµερική µεγάλη ξανά" -M.A.G.A (Make America Great Again)- αλλάζοντας τα φώτα στον υπόλοιπο πλανήτη. Αν κρίνουµε από το τηλεφώνηµα στη Δανή πρωθυπουργό, η οποία παραλίγο να πάθει εγκεφαλικό όταν της είπε ότι αν δεν του δώσει τη Γροιλανδία θα την τρελάνει στους δασµούς, το πάρτι µόλις ξεκίνησε...
Στόχος του είναι η κυριαρχία στο "δυτικό ηµισφαίριο", δηλαδή επιθυµεί µια απόλυτα ελεγχόµενη Βόρεια Αµερική που φτάνει µέχρι τον Αρκτικό Ωκεανό, ο οποίος είναι το νέο "καυτό" γεωπολιτικό σηµείο του πλανήτη. Καθώς λιώνουν οι πάγοι, δηµιουργείται εκεί ένα θαλάσσιο πέρασµα, το µεγαλύτερο µέρος του οποίου ελέγχει, λόγω Σιβηρίας, η Ρωσία και δευτερευόντως η Κίνα. Αυτό το πέρασµα έχει µεγάλη σηµασία, επειδή το θαλάσσιο εµπόριο µεταξύ Ανατολής και Δύσης θα γίνεται σε πολύ πιο σύντοµο χρονικό διάστηµα απ' ό,τι µέσω Σουέζ. Επιπλέον, η Γροιλανδία διαθέτει τεράστιο ορυκτό πλούτο. Εκεί κάνει εξορύξεις σπάνιων γαιών -µεταλλευµάτων απαραίτητων στην τεχνολογία αιχµής, από τις αιολικές γεννήτριες µέχρι τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα και τις µπαταρίες υπολογιστών- η κινεζική εταιρεία Green Minerals. Σηµειωτέον, η Κίνα ελέγχει το 90% των σπάνιων γαιών του πλανήτη. Επίσης, αν η Γροιλανδία γίνει αµερικανικό έδαφος, θα µπορέσουν οι ΗΠΑ να εγκαταστήσουν εκεί πυρηνικά. Και ο Καναδάς διαθέτει άφθονο γλυκό νερό και πλούτο ορυκτών µετάλλων. Ο δε Παναµάς έχει τη διώρυγα, πολύτιµη για το διεθνές εµπόριο, την οποία τώρα εκµεταλλεύονται κινεζικές εταιρείες. Ο Trump τη θέλει πίσω ως πηγή εσόδων. Τι άλλο θέλει; Τον ορυκτό πλούτο και, κυρίως, το λίθιο της Βολιβίας και της Χιλής, ενώ ονειρεύεται να ρίξει, επιτέλους, τον πρόεδρο της Βενεζουέλας Nicolas Maduro για να βάλει στο χέρι το µεγαλύτερο ανεκµετάλλευτο κοίτασµα πετρελαίου στον πλανήτη που διαθέτει η χώρα. Και δεν έχει ακόµα δείξει τις αληθινές προθέσεις του για τη µεγάλη αντίπαλο, την Κίνα, µε ρυθµούς ανάπτυξης πολύ µεγαλύτερους της Αµερικής, µε αυτάρκεια πόρων και εµπορικές συνεργασίες σε όλα τα µήκη και τα πλάτη της Γης. Όσο για την Ευρώπη, ο Αµερικανός πρόεδρος προτίθεται να βάλει δασµούς στα εξαγόµενα στις ΗΠΑ προϊόντα της, µε σκοπό να κάνει τις ευρωπαϊκές εταιρείες να µετακοµίσουν στην Αµερική. Επιπλέον, απειλεί να αποσύρει τα στρατεύµατά του από το ΝΑΤΟ αν η κάθε χώρα-µέλος δεν επενδύσει το 5% του προϋπολογισµού της για την άµυνά της! Σκεφτείτε το λίγο...
Όλο αυτό θα συµβεί σε µια Ευρώπη η οποία δεν έχει φυσικούς, ενεργειακούς, δηµογραφικούς και άλλους πόρους, καθώς ήδη οι περισσότερες εταιρείες θέλουν να φύγουν προς Αµερική, Κίνα, Ρωσία. Χωρίς φτηνό ρωσικό φυσικό αέριο, η ΕΕ δεν έχει µέλλον. Όταν στη Ρωσία η κιλοβατώρα κοστίζει 4 σεντς, στην Κίνα 8, στις ΗΠΑ 14-16 και στην ΕΕ 34-36 σεντς, για ποιον ανταγωνισµό µιλάµε; Χωρίς να συµπεριλάβουµε τις επιπλέον παροχές στις χώρες αυτές: χώροι εγκατάστασης µε πολύ χαµηλά ενοίκια, φορολογικές διευκολύνσεις κ.λπ. Επίσης, το σηµαντικότερο, η ΕΕ υστερεί σε τεχνολογίες αιχµής, βρίσκεται πολύ πίσω από Κίνα και ΗΠΑ. Στο άλλοτε κραταιό Παγκόσµιο Οικονοµικό Φόρουµ στο Νταβός της Ελβετίας, όπου φέτος µπήκε η ταφόπλακα της παγκοσµιοποίησης, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ursula von der Leyen έκανε µια χλιαρή προσπάθεια να πείσει ότι η Ευρώπη είναι δυνατή, ανταγωνιστική και ότι θα στραφεί και σε νέους εµπορικούς εταίρους. Δεν έπεισε. Δύο µέρες µετά, ο ίδιος ο Τrump την "ακύρωσε", αναφερόµενος µεταξύ άλλων αδυναµιών της ΕΕ στην αδιανόητη γραφειοκρατία της. Πολύ περισσότερο δεν πείθει η Von der Leyen τους νέους, ταλαντούχους στην τεχνολογία Ευρωπαίους που δεν βλέπουν µέλλον στην Ένωση. Το 2008, το ΑΕΠ της ΕΕ ήταν σχεδόν ίσο µε αυτό των ΗΠΑ. Σήµερα, το αµερικανικό ΑΕΠ είναι 25,5 τρις, ενώ το αντίστοιχο της ΕΕ είναι 16,6 τρις. Τι ανέκοψε την ορµή της Ευρώπης; Επέλεξε την ασφάλεια έναντι της ανάπτυξης, λέει ένας χρήστης του Χ, ενώ η Αµερική άνοιξε διάπλατα τις πόρτες στην καινοτοµία. Έτσι, ενώ οι ΗΠΑ παρήγαγαν 9 τρις επιπλέον, χάρη στις 8 από τις 10 σηµαντικότερες εταιρείες τεχνολογίας στον πλανήτη -Apple, NVIDIA, Microsoft, Alphabet, Amazon, META, Broadcom, Oracle- η Ευρώπη έµεινε απολύτως στάσιµη. Τα ευρωπαϊκά ταλέντα στην τεχνολογία εγκαταλείπουν µαζικά την Ευρώπη είτε προς Αµερική, για υψηλότερους µισθούς (350.000+ δολάρια για εργασία σε εταιρείες τεχνολογίας), είτε προς Νοτιοανατολική Ασία, όπου θα βρουν χαµηλότερο κόστος ζωής και καλύτερο περιβάλλον για τις startup εταιρείες τους. Οι τρεις µεγάλες επιτυχίες σε ευρωπαϊκό πεδίο, οι Spotify, Klarna και ΑΡΜ, είναι πλέον εκτός ΕΕ. Γιατί; Επειδή στην Ευρώπη υπάρχει κουλτούρα καχυποψίας απέναντι στο επιχειρείν. Η Ένωση πνίγεται από τη γραφειοκρατία της, οι νέες επιχειρήσεις πνίγονται από τη φορολογία. Στη Γαλλία χρειάζεται κάποιος 84 µέρες για να βγάλει άδεια για µια startup, στις ΗΠΑ 4 µέρες!
Τελικά η Ευρώπη είναι ιδανική στο να διατηρεί ζωντανό το παρελθόν, αλλά εµποδίζει το µέλλον να αναδυθεί. Όπως είπε ο πρόεδρος της Γαλλικής Δηµοκρατίας Emmanuel Macron, "η ΕΕ κινδυνεύει να σβήσει. Το κλασικό µοντέλο µας έχει τελειώσει, ρυθµίζουµε υπερβολικά και υποεπενδύουµε. Στα επόµενα δύο µε τρία χρόνια, εάν ακολουθήσουµε την ίδια ατζέντα, θα είµαστε εκτός αγοράς".
Ο χρόνος µετράει αντίστροφα...
Πριν από λίγες μέρες, μια σχετικά μικρή κινεζική εταιρεία Τεχνητής Νοημοσύνης (ΤΝ), η DeepSeek, άλλαξε το παγκόσμιο σκηνικό της ΤΝ. Γράφει σχετικά ο Γιάνης Βαρουφάκης: "Είναι η απάντηση της Κίνας στο ChatGPT της OpenAI. Τα μοντέλα της αποδίδουν τόσο καλά όσο και τα αντίστοιχα αμερικάνικα. Η διαφορά είναι ότι η DeepSeek προσφέρει δωρεάν τις ίδιες υπηρεσίες για τις οποίες η αντίστοιχη αμερικανική, η OpenAI, χρεώνει για το chatGPT της 200 δολάρια τον μήνα. Για υπολογίστε τι έχασε η OpenAI: 200 δολάρια τον μήνα από 300 εκατομμύρια χρήστες (που ήταν ο στόχος τους), 60 δις τον μήνα, 720 τον χρόνο. Να γιατί η εμφάνιση της DeepSeek έπληξε βάναυσα το Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης παρασέρνοντας και μετοχές όπως της Nvidia, της εταιρείας που παράγει τα μικροτσίπ στα οποία βασίζεται όλο το ψηφιακό γίγνεσθαι...".
Είναι η πρώτη ήττα για τον πρόεδρο Trump, δεδομένου ότι η τεχνολογία είναι το ισχυρό χαρτί του. Όπως είπε ο Γιάνης Βαρουφάκης, μέχρι τώρα η Αμερική καινοτομούσε, η Κίνα αντέγραφε και η Ευρώπη ισορροπούσε. Από εδώ και εμπρός η Κίνα γεννά το καινούριο, η Αμερική τρέχει για να την προλάβει ενώ η Ευρώπη βαλτώνει...
Φλώρα Τζημάκα
