Το 9ο Φεστιβάλ WIFT GR "50/50 Ισότητα και στον Κινηματογράφο επιστρέφει με ελεύθερη είσοδο στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος από τις 27 έως τις 30 Νοεμβρίου 2025, για να προτάξει ένα νέο κινηματογραφικό βλέμμα: συλλογικό, συμπεριληπτικό, ριζωμένο στη γυναικεία αλληλεγγύη. Με το φετινό αφιέρωμα "Sisterhood", το φεστιβάλ αναδεικνύει ιστορίες που φωτίζουν τη δύναμη των δεσμών μεταξύ γυναικών και θηλυκοτήτων—ένα αντι-στερεοτυπικό, απελευθερωτικό αντίβαρο σε έναν κόσμο που μοιάζει να καταρρέει. Από πολυβραβευμένες δημιουργούς μέχρι νέες φωνές που διεκδικούν τον χώρο και τον λόγο τους, από προβολές και πάνελ μέχρι masterclass και συμβουλευτικές συνεδρίες, το WIFT GR ανοίγει μια ζωντανή, κινηματική πλατφόρμα όπου η τέχνη συναντά την αντίσταση, τη φροντίδα και την αδελφοσύνη. Για όλα αυτά μας μίλησε η Φαίδρα Βόκαλη, κινηματογραφίστρια η ίδια, αλλά και καλλιτεχνική διευθύντρια του φεστιβάλ.
Ποια ήταν η μεγαλύτερη ευθύνη που ένιωσες αναλαμβάνοντας την καλλιτεχνική διεύθυνση του WIFT; Τι δεν ήθελες με τίποτα να κάνεις και με ποιο τρόπο καθησυχάστηκες;
Η ευθύνη και η έννοια μου αρχικά περιστράφηκαν γύρω από τα μέλη του WIFT και τις συναδέλφους που ακούραστα δουλεύουν για την πραγματοποίηση και το μεγάλωμα του Φεστιβάλ. Ήθελα να γίνουν όλες οι εργασίες με φροντίδα και καλοσύνη, που όλες ξέρουμε ότι συχνά πάνε περίπατο όταν τα χρονοδιαγράμματα σφίγγουν ή όταν οι προϋπολογισμοί πιέζουν. Μπαίνοντας στην ουσία της δουλειάς συνειδητοποίησα την πολύ μεγαλύτερη ευθύνη απέναντι σε όλες τις θηλυκότητες που κατέθεσαν τις δουλειές τους στο φεστιβάλ, σε όσες θα συμμετάσχουν στις εκδηλώσεις μας και στο κοινό που θα παρακολουθήσει τις προβολές μας. Καθησυχάστικα γρήγορα όταν αντιλήφθηκα πως υπάρχει εσωτερική κατανόηση, άφθονη βοήθεια και φυσικά προϋπάρχουσα τεχνογνωσία. Φύλακες-άγγελοι στην διαδικασία, πέρα από το αεικίνητο ΔΣ, ήταν η Κατερίνα Τριχιά και η Μάγια Σκοπετέα με τις οποίες συνεργάστηκα στενά για την πραγματοποίηση του Φεστιβάλ.
Ποιος είναι ο ρόλος ενός φεστιβάλ γυναικείου κινηματογράφου σε μια εποχή συνεχούς τραύματος; Μπορεί η τέχνη να αρθρώσει πολιτική αντίσταση ή κινδυνεύει να γίνει απλώς παρηγορία, που μας κρατά εφησυχασμένους με όποιο τρόπο και αν συμμετέχουμε σε εαυτή (είτε ως καταναλωτές είτε ως δημιουργοί);
Σίγουρα συμβαίνουν και τα δύο, και καμιά φορά ταυτόχρονα. Όπως πολύ εύστοχα παρατηρείς, όλο και πιο συχνά βλέπουμε καλλιτεχνικές εκδηλώσεις και καλλιτεχνικά έργα που λειτουργούν παρηγορητικά ή κατευναστικά, άλλα που στόχο έχουν να μας μουδιάσουν ευχάριστα και άλλα - ακόμη πιο επικίνδυνα - που αυτάρεσκα εκτονώνουν την οργή ή την απογοήτευσή μας ως αυτόνομες πολιτικές πράξεις. Δεν θεωρώ ότι η θέαση μιας ταινίας ή η συμμετοχή σε μια εκδήλωση από μόνη της, παρότι μπορεί να είναι πολιτική πράξη, συνιστά πράξη πολιτικής αντίστασης, όπως και τίποτα όταν εξαντλείται σε μια χειρονομία, είτε αυτή είναι η συμμετοχή σε μια πορεία ή η συνεισφορά σε έναν αλληλέγγυο σκοπό. Η αντίσταση είναι αγώνας διαρκείας και ένα φεστιβάλ γυναικείου κινηματογράφου σήμερα μπορεί μόνο να μας το υπενθυμίζει αυτό και να φροντίζει να συνομιλεί με όλους τους αγώνες εναντίον της καταπίεσης, όχι μονάχα αυτούς με έμφυλο πρόσημο.
Στο φετινό κεντρικό μήνυμα του WIFT GR "Sisterhood" υπογραμμίζεται η σημασία της γυναικείας αλληλεγγύης και αδελφότητας ως εργαλείο ενδυνάμωσης. Πώς μπορεί η γυναικεία αλληλεγγύη να μεταφραστεί σε δομική πολιτική αλλαγή και όχι μόνο σε συναισθηματικό ή κοινωτικό κώδικα;
Κάθε φορά που γυναίκες συναντιόμαστε και δουλεύουμε μαζί για έναν κοινό σκοπό, είτε είναι η στήριξη μιας αδερφής μας είτε η δημιουργία μιας ταινίας είτε η πραγματοποίηση ενός φεστιβάλ, γεννιούνται νέοι κώδικες επικοινωνίας και συνύπαρξης, που εκ των πραγμάτων μεταφέρονται σε όλα τα δίκτυα στα οποία συμμετέχουμε. Κάθε φορά που μια γυναίκα ανυψώνει μια άλλη, η αυτοπεποίθησή μας αυξάνεται εκθετικά. Κάθε φορά που η γυναικεία αλληλεγγύη πετυχαίνει μια νίκη βρισκόμαστε πιο κοντά σε έναν κόσμο στον οποίο μπορούμε να διεκδικήσουμε όλα όσα μας αξίζουν - όχι μόνο ως γυναίκες ούτε καν ως άνθρωποι αλλά ως έμβια όντα σε αλληλένδετη σχέση με το περιβάλλον, του οποίου είμαστε μονάχα ένα πολύ μικρό κομμάτι.
Στο πλαίσιο του φεστιβάλ θα γίνει παρουσίαση του βιβλίου Η μητέρα μου γελάει της Σαντάλ Άκερμαν συμπίπτει με μια εποχή όπου η έννοια του ιδιωτικού έχει πλήρως πολιτικοποιηθεί. Θεωρείτε ότι η Άκερμαν μπορεί να λειτουργήσει ως θεωρητικός φάρος για το πώς το προσωπικό γίνεται ιστορικό, άρα πολιτικό;
Η ταινία της Σαντάλ Άκερμαν "Ζαν Ντιλμάν”, που πρόσφατα ψηφίστηκε και ως η καλύτερη ταινία όλων των εποχών, καταγράφει εξονυχιστικά την οικιακή ζωή της ομώνυμης ηρωίδας της, λειτουργώντας μεταξύ άλλων και σαν μια κινηματογραφική επεξήγηση του πώς το προσωπικό είναι πολιτικό. Εμείς φέτος προβάλλουμε την τελευταία ταινία της Άκερμαν, το NO HOME MOVIE, που πλέον βάζει την κάμερα μέσα στο μητρικό της σπίτι και συνομιλεί με την εύθραυστη μητέρα της, καταργώντας τα όρια μεταξύ φαντασίας, πραγματικότητας, παρόντος, παρελθόντος, προσωπικού, πολιτικού. Όλα αυτά βέβαια στο πλαίσιο του φεμινισμού τον οποίο μπορεί η Άκερμαν να αντιπροσωπεύσει και τον οποίο κατά βάση γνωρίζουμε και στο εγχώριο συγκείμενο, αυτόν μιας λευκής γυναίκας από μια εύπορη Δυτική χώρα. Έχω μεγάλη χαρά για το συγκεκριμένο πάνελ, στο οποίο δεν παρουσιάζεται μόνο το βιβλίο της Άκερμαν αλλά συζητιέται και ευρύτερα το έργο της.
Το πρόγραμμα φέτος είναι φανερό ότι θέλει να φωτίζει και άλλα ζητήματα πέρα από το έμφυλο. Ποια είναι η ηθική ευθύνη ενός φεστιβάλ όταν προβάλλει εικόνες πολέμου; Πού βρίσκεται για εσάς το όριο ανάμεσα στη μαρτυρία και την αισθητικοποίηση;
Στην αισθητικοποίηση του πολέμου, της βίας, της ανέχειας λέμε όχι. Παλεύουμε να σιγουρευτούμε για το όριο κατά βάση επιλέγοντας δουλειές γυναικών που γνωρίζουν σε βάθος το θέμα για το οποίο μιλάνε, δεν εξωτικοποιούν πρόσωπα και περιστάσεις, δεν οικειοποιούνται βιώματα προς βολική κατανάλωση. Από τη στιγμή που συμβαίνουν πολλαπλές γενοκτονίες για τις οποίες έχουμε γνώση, στην Παλαιστίνη, στο Σουδάν, αλλά και αλλού, έχουμε την υποχρέωση να φωτίσουμε τη θανατοπολιτική της αποικιοκρατίας.
Πέρα από τις ποσοστώσεις, τι σημαίνει πραγματικά για εσάς "ισότητα στον κινηματογράφο"; Είναι θέμα αριθμών, χρηματοδοτήσεων, αφηγήσεων, ή αλλαγής στις πολιτισμικές φαντασιακές μας κατασκευές;
Αλλάζοντας το ένα από όλα τα παραπάνω, αλλάζουν και τα υπόλοιπα και η πιο αποτελεσματική αλλαγή έρχεται όταν ξεκινάει από και συνομιλεί με όλα τα επίπεδα. Έχουμε ανάγκη να αλλάξουν οι υλικές συνθήκες παραγωγής ώστε να αλλάξουν οι αφηγήσεις και οι πολιτισμικές αναφορές και ταυτόχρονα αλλάζοντας ή βάζοντας φαντασία στις τελευταίες μπορούμε να πιέσουμε και να διεκδικήσουμε περισσότερα για το απτό μας έργο στην κινηματογραφία.
Το WIFT GR είναι ένα κινηματογραφικό, πολιτιστικό γεγονός πως τοποθετείται μέσα στην ταραγμένη ελληνική κινηματογραφική κατάσταση;
Το WIFT προσπαθεί να συνομιλήσει με όλες τις πλευρές και να ενσωματώσει την πολυπλοκότητα που αυτή η επιλογή ενέχει, χωρίς να προδίδει τις αρχές και τις αξίες του. Πιστεύω πως είναι ένας απαραίτητος χώρος συνεύρεσης και γιορτής του γυναικείου βλέμματος.
Τι θα ήταν το πιο ωραίο να συμβεί ή να προκύψει σε ένα φεστιβάλ όπως το WIFT GR;
Το πιο ωραίο για μένα έχει συμβεί ήδη και ήταν η θέαση όλων αυτών των ταινιών και η ανάγνωση των σχεδίων που εμπιστεύτηκαν σε εμάς οι δημιουργοί τους. Παρότι ήταν πολύ δύσκολη η επιλογή των έργων - τόσο για τα τρία διαγωνιστικά μικρού μήκους όσο και για τις συμβουλευτικές συνεδρίες - ήταν πολύ συγκινητικό να βλέπουμε τον όγκο των καταθέσεων και την ποιότητα της δουλειάς τους. Για το μέλλον, νομίζω πως ο ενθουσιασμός μιας σκηνοθέτριας που θα δει για πρώτη φορά την ιστορία της στη μεγάλη οθόνη ή οι ανακαλύψεις στις μικρές φεστιβαλικές στιγμές που πολλές φορές αντηχούν μέσα μας για χρόνια, είναι μερικές μόνο από τις συγκινήσεις που θα βιώσουμε στη διάρκεια του φεστιβάλ. Εάν κάποια γυναίκα αναγνωρίσει στις ταινίες κάτι από την εαυτή της, αν ακούσει στις κουβέντες κάτι που θα την ενδυναμώσει και θα της δώσει κουράγιο, αν γνωρίσει στο φεστιβάλ μια μελλοντική της συνεργάτιδα, θα είναι ένα ευτυχές δώρο.
INFO
9ο ΦΕΣΤΙΒΑΛ WIFT GR "50/50 Ισότητα και στον Κινηματογράφο"
Η είσοδος σε όλες τις προβολές και τις δράσεις του φεστιβάλ είναι ελεύθερη. Θα τηρηθεί σειρά προτεραιότητας.
Ταινιοθήκη της Ελλάδας | Ιερά Οδός 48 & Μεγ. Αλεξάνδρου 134-136, Γκάζι, 2103609695
Περισσότερες λεπτομέρειες: wift.gr
