Ενίσχυση Κολλαγόνου: Όλα όσα πρέπει να ξέρεις για την απόλυτη τάση στην αντιγήρανση

Όταν μιλάμε για το κολλαγόνο, ο νους μας πάει αυτόματα στη σύσφιγξη, σε ένα ορατό εφέ λίφτινγκ, σε μια επιδερμίδα "γεμάτη", με όγκο και περίγραμμα, που... στέκεται στο ύψος της. Πράγματι, το κολλαγόνο αποτελεί το κύριο συστατικό των βασικών δομών του σώματος και του συνδετικού ιστού και υπάρχει στο δέρμα και στα κόκαλα. Θεωρείται εξαιρετικά σημαντικό εργαλείο ελαστικότητας και σφριγηλότητας, καθώς είναι υπεύθυνο για τη συνοχή και την αναγέννηση του δέρματος, των χόνδρων, των αρθρώσεων και, φυσικά, των οστών. Όσον αφορά την επιδερμίδα, όταν μιλάμε για κολλαγόνο αναφερόμαστε σε μια πρωτεΐνη που πρέπει να βρίσκεται σε αφθονία. Αυτή η πρωτεΐνη είναι πολύ σημαντική για τη διασφάλιση της νεανικής μας όψης, αφού αποτελεί τον υποστηρικτικό μηχανισμό που διατηρεί το δέρμα σφριγηλό και τεντωμένο, χωρίς σημάδια χαλάρωσης. Τι συμβαίνει όμως με το πέρασμα του χρόνου, τότε που η φυσική σύνθεσή της από τους ινοβλάστες, το εργοστάσιο παραγωγής κολλαγόνου και

ελαστίνης, φθίνει; Το κολλαγόνο αρχίζει να μειώνεται κατά 1% κάθε χρόνο μετά τα 20 περίπου, με τις συνέπειες στην επιδερμίδα να αρχίζουν να γίνονται ορατές μετά τα 40. Γνωρίζοντας τη σημασία του εδώ και δεκαετίες, πλέον στα εργαστήρια υπάρχουν τα μέσα που ενισχύουν τη φυσική παραγωγή του από το δέρμα μας. Οι ειδικοί απαντούν σε βασικά ερωτήματα δικαιολογώντας αυτή την... κολλαγονομανία.

Όταν μια κρέμα ή ένα σέρουμ υπόσχεται σύσφιγξη, συνδέεται απαραίτητα με το κολλαγόνο;

Ναι. "Δεν γίνεται αλλιώς, καθώς αυτή η πρωτεΐνη υπάρχει σε πολλούς ιστούς του σώματός μας και είναι υπεύθυνη για την πυκνότητα και την ελαστικότητα του δέρματος", λέει η Marie-Hélène Lair, διευθύντρια Υπεύθυνης Καινοτομίας της Clarins. "Για να καταλάβουμε τη σπουδαιότητα του κολλαγόνου στα επίπεδα της σύσφιγξης, αρκεί να

παρατηρήσουμε τον πολύ πιο μικρό ρόλο που παίζει η ελαστίνη, μια άλλη πρωτεΐνη που παράγεται από τα ίδια κύτταρα: σε ένα νεαρό άτομο, η αναλογία είναι 90% των ινών κολλαγόνου για το 10% της ελαστίνης", διευκρινίζει η ειδικός και καταλήγει επισημαίνοντας

ότι "αυτή είναι η ιδανική αναλογία που επιτρέπει την τέλεια τόνωση". Η αλήθεια είναι ότι σήμερα γνωρίζουμε αυτές τις ίνες όλο και καλύτερα. "Υπάρχουν 16 τύποι κολλαγόνου στο δέρμα", λέει ο Franck Juchaux, επιστημονικός διευθυντής της Vichy και συνεχίζει: "Οι τύποι 1, 3 και 5 αποτελούν το 95% του συνόλου, αλλά πλέον ξέρουμε ότι και οι 16 είναι απαραίτητοι για τη διασφάλιση μιας καλής ποιότητας δέρματος. Πρέπει να είναι σωστά συνδεδεμένοι όλοι μεταξύ τους για τη διατήρηση της βέλτιστης πυκνότητας της επιδερμίδας". "Οι 16 αυτοί τύποι λειτουργούν συνεργατικά, συνθέτοντας ένα δίκτυο κολλαγόνου μοναδικό για τον κάθε άνθρωπο", συμπληρώνει με τη σειρά της η δερματολόγος dr Mamina Turegano (@dr.mamina).

Χάνουμε πολύ κολλαγόνο με το πέρασμα του χρόνου;

Ναι. Υπολογίζουμε ότι χάνουμε περίπου το 1% του αποθέματός μας για κάθε χρόνο μετά την ενηλικίωσή μας. Η ποιότητά του υποβαθμίζεται σιγά σιγά και περίπου μεταξύ 50 και 60 ετών έχουμε απωλέσει το μισό απόθεμά μας. "Αυτός ο φυσικός μηχανισμός ονομάζεται καρ-

βαμυλίωση", εξηγεί η Marie-Hélène Lair και συνεχίζει: "Πρόκειται για ένα οξύ που υπάρχει φυσικά στο δέρμα μας και το οποίο επιτίθεται και διασπά τις περιττές, κατεστραμμένες ίνες".

Το lifestyle μπορεί να επηρεάσει την ποιότητα του κολλαγόνου;

Ναι. "Γνωρίζουμε ότι το άγχος και η έλλειψη ύπνου μπορεί να επιταχύνουν την απώλεια του αποθέματός μας", επιβεβαιώνει η Marie-Hélène Lair. Σύμφωνα, μάλιστα, με τη dr Judith Joseph, ψυχίατρο που διερευνά την επίδραση του στρες και του τρόπου ζωής στο κολλαγόνo, το άγχος αυξάνει τα επίπεδα κορτιζόλης, της ορμόνης που με τη σειρά της μειώνει την παραγωγή και τη συγκέντρωση κολλαγόνου στο δέρμα. Η ίδια συνιστά, μάλιστα, τον διαλογισμό και την άσκηση για μείωση του στρες, κάτι που θα έχει πολλαπλά οφέλη στην επιδερμίδα μας.

Η διατροφή παίζει ρόλο στη συνολική διατήρηση της σφριγηλότητας της επιδερμίδας μας;

Ναι. "Η διατροφή μπορεί να συμβάλει στη μείωση της διάσπασης κολλαγόνου", λέει η Jessie Inchauspé, βιοχημικός, διάσημη ως @glucosegoddess στο Ιnstagram και συγγραφέας του παγκόσμιου best seller Η επανάσταση της Γλυκόζης (εκδ. Ψυχογιός), και συνεχίζει: "Όσο περισσότερες είναι οι απότομες αυξήσεις γλυκόζης, τόσο πιο γρήγορα διασπάται το κολλαγόνο". "Η υπερβολική και επαναλαμβανόμενη κατανάλωση ζάχαρης, είναι που δημιουργεί το πρόβλημα", λέει με τη σειρά του ο Franck Juchaux τονίζοντας ότι "η γλυκόζη προσκολλάται στην ίνα του κολλαγόνου κάνοντάς την άκαμπτη. Μόλις γίνει σαν καραμέλα, δεν μπορεί να καταστραφεί από τα ένζυμα του δέρματος και αυτό οδηγεί σε μια γενικευμένη φλεγμονή". Δυστυχώς ακόμα δεν έχει ποσοτικοποιηθεί η σχέση αιτίας αποτελέσματος. "Αυτό που μπορούμε να κάνουμε για την ώρα είναι να περιορίσουμε την κατανάλωση ζάχαρης", συμβουλεύει ο ειδικός.

Μια άλλη καλή επιλογή είναι να επενδύσουμε στους σωστούς καλλυντικούς συμμάχους. "Η διαδικασία της γλυκοζυλίωσης έχει τρεις φάσεις", αναλύει η Pauline Poussin, διευθύντρια επικοινωνίας της Sisley και προσθέτει: "Μπορούμε να επέμβουμε στις δύο πρώτες, τόσο για την πρόληψη όσο και για την καταπολέμηση του σχηματισμού παραγόντων γλυκοποίησης. Ωστόσο, όταν το φαινόμενο ολοκληρωθεί, δεν αντιστρέφεται η κατάσταση. Μια μελέτη δείχνει ότι σε άτομα άνω των 80 ετών, το 30- 50% των ινών κολλαγόνου έχουν επηρεαστεί από τη γλυκοζυλίωση, φαινόμενο που επιδεινώνεται και από την έκθεση στην

υπεριώδη ακτινοβολία". Καταλήγοντας, συμπεραίνουμε ότι μια διατροφή πλούσια σε σάκχαρα και φτωχή σε πρωτεΐνες, μέταλλα, αντιοξειδωτικά και αμινοξέα μειώνει τις αποθήκες μας. "Τα εσπεριδοειδή, τα μούρα, τα αυγά, το κοτόπουλο και τα φασόλια μπορούν να ενισχύσουν την παραγωγή κολλαγόνου στον

οργανισμό μας", επισημαίνει η Jessie Inchauspé.

Μπορούμε να εφαρμόσουμε κολλαγόνο απευθείας στην επιδερμίδα; Όχι ακριβώς. Η συγκεκριμένη πρωτεΐνη είναι πολύ μεγάλη σε μέγεθος για να διεισδύσει στα κύτταρα. "Αυτό το μόριο ενυδατώνει μεν, αλλά δεν έχει καμία πραγματική αποτελεσματικότητα αντιγήρανσης", αναφέρει η Marie-Hélène Lair και καταλήγει: "Στις κρέμες, προτιμάμε να ενσωματώνουμε πεπτίδια ή πολύ μικρότερα θραύσματα κολλαγόνου που μπορούν να απορροφηθούν από το δέρμα".

Υπάρχει κολλαγόνο φυτικής προέλευσης;

Και ναι και όχι. Σίγουρα κανένα φυτό δεν παράγει την εν λόγω πρωτεΐνη φυσικά. Σήμερα όμως τα εργαστήρια ξέρουν πώς να αναπαράγουν ορισμένα πεπτίδια που την εμπεριέχουν μέσω της βιοτεχνολογίας. Πολλές κρέμες, λοιπόν, περιέχουν "θραύσματα φυτικού κολλαγόνου". "Στην Clarins χρησιμοποιούμε ένα πολυπεπτίδιο φυτικής προέλευσης", δηλώνει σχετικά η Marie-Hélène Lair και αναλύει: "Δημιουργούμε ένα συνθετικό θραύσμα κολλαγόνου αναπαράγοντάς το από το φυτό, μια συνθήκη που παραπέμπει σε φυσικό εργοστάσιο. Αυτό το κομμάτι είναι πανομοιότυπο με αυτό του δέρματός μας. Είναι σαν ένα είδος φυσικής κλωνοποίησης".

Το προ-κολλαγόνο (pro-collagen) έχει αντίστοιχη αξία με το κολλαγόνο;

Όχι ακριβώς. Αυτή η ορολογία αναφέρεται σε συστατικά που ενθαρρύνουν τα κύτταρά μας να ξαναρχίσουν τη φυσική παραγωγή  κολλαγόνου. Η βιταμίνη C είναι το πιο γνωστό προ-κολλαγόνο, αλλά υπάρχουν κι άλλα. "Τα θραύσματα κολλαγόνου που εμπεριέχονται σε  έναν ορό δίνουν σήμα στα κύτταρα ότι η πρωτεΐνη υποβαθμίστηκε, ώστε να επανεκκινήσουν τη φυσική διαδικασία παραγωγής της", διευκρινίζει ο Franck Juchaux και εξηγεί: "Χρησιμοποιούμε επίσης ένα σάκχαρο, τη ραμνόζη, η οποία ειδοποιεί τα κύτταρα ότι πρέπει να αρχίσει η διαδικασία επισκευής. Τα συστατικά αυτά λειτουργούν συνεργατικά ενισχύοντας τη σύνθεση κολλαγόνου". Ένα άλλο πολυσυζητημένο στα κοινωνικά δίκτυα συστατικό είναι το "σπέρμα σολομού" από τη Νότια Κορέα. Το μόριο αυτό που εγχύεται ή εφαρμόζεται επάνω στην επιδερμίδα είναι το πολυνουκλεοτίδιο (PDRN) -νουκλεϊκό οξύ από το DNA του σπέρματος σολομού. Πρόκειται για βιοδιεγέρτη που ενισχύει την παραγωγή κολλαγόνου. Το ελληνικό brand καλλυντικών Juliette Armand επενδύει στο πολυνουκλεοτίδιο (PDRN) το οποίο πρωταγωνιστεί στη σειρά Ameson. Στoν ελβετικό οίκο Valmont, πάλι, φορτίζουν θετικά τις... μπαταρίες της επιδερμίδας ενεργοποιώντας (μεταξύ άλλων) την παραγωγή ΑΤΡ (τριφωσφορικής αδενοσίνης),

κυτταρική ενέργεια η οποία έχει επίσης ως αποτέλεσμα την αύξηση της παραγωγής νέων ινών κολλαγόνου. Οι επιστήμονες στον οίκο Dior, από την άλλη, κάνουν λόγο για τη σημαντικότητα της κυτταρικής αναπνοής της επιδερμίδας, ενός θεμελιώδους παράγοντα του νεανικού δέρματος που διαταράσσεται από την ηλικία των 20. Σύμφωνα με τα ευρήματα των ειδικών, το οξυγόνο είναι απαραίτητο για τον μεταβολισμό του δέρματος. Παίζει σημαντικό ρόλο στην παραγωγή ATP, της ενέργειας που χρησιμοποιούν τα κύτταρα, για να αναγεννιούνται και να συνθέτουν πρωτεΐνες, μεταξύ των οποίων και το κολλαγόνο Ι. Και χρειάζονται πάνω από 12.600 μόρια ATP για να παραχθεί μία ίνα κολλαγόνου. Πρόσφατες μελέτες των ερευνητών του οίκου Dior δείχνουν ότι η κυτταρική αναπνοή, τόσο στην επιδερμίδα όσο και στο κυρίως δέρμα, αποδυναμώνεται καθώς μεγαλώνουμε, γεγονός που έχει άμεσο αντίκτυπο στην αναγέννηση και στη νεανική όψη της επιδερμίδας. Έτσι, δημιούργησαν την τεχνολογία Ox-C Treatment που βασίζεται σε ένα βιοπολυμερές φυτικής προέλευσης, το οποίο βελτιστοποιεί τη μεταφορά οξυγόνου, προκαλώντας μια θετική αλυσιδωτή αντίδραση στο δέρμα, ώστε να επιταχύνει τις ικανότητες αναγέννησής του και να μεγιστοποιεί τη νεανικότητά του.

Αποθηκεύεται το κολλαγόνο στον οργανισμό;

Στην πραγματικότητα, όχι. Η έννοια της "τράπεζας κολλαγόνου" είναι τεχνητή. Σε ένα υγιές δέρμα, το σώμα αντικαθιστά από μόνο του συνεχώς τις κατεστραμμένες ίνες. Πρόκειται για μια ισορροπία που είναι αδύνατο να αλλάξει. Από την άλλη, μπορούμε να εφαρμόζουμε προληπτικά από την ηλικία των 30 προϊόντα που επιβραδύνουν την υποβάθμιση του κολλαγόνου. Το πιο σημαντικό όμως είναι να μειώσουμε τους παράγοντες που προκαλούν φλεγμονή στην καρδιά του δέρματος υπονομεύοντας τις παραγωγικές του διαδικασίες. Και ο βασικότερος είναι η έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία!

Μπορούμε να διεγείρουμε την παραγωγή κολλαγόνου με συμπληρώματα διατροφής;

Είναι μια επιλογή. Η αγορά πόσιμου κολλαγόνου βρίσκεται σε άνθιση τα τελευταία χρόνια. Τα νούμερα μιλούν από μόνα τους εξάλλου. Υπολογίζεται ότι το 2023 καταναλώθηκαν εκεί 5,9 δις δολάρια, συνολική αξία που αναμένεται να φτάσει τα 14,4 δις το 2033 (πηγή: Allied Market Research). "Μετά την ηλικία των 40, για να επιβραδύνουμε τη φυσική διαδικασία γήρανσης προτείνεται η πρόσληψη δέκα γραμμαρίων υδρολυμένου κολλαγόνου την ημέρα μέσω συμπληρωμάτων διατροφής που το περιέχουν", επισημαίνει η Ισπανίδα βιολόγος M. Teresa Figueres, και συνεχίζει: "Πρόκειται όμως για ένα μόριο που απορροφάται δύσκολα από το πεπτικό σύστημα και το δέρμα". Υπάρχουν δύο τύποι κολλαγόνου, το ζωικής προέλευσης και το θαλάσσιο. Το εκχύλισμα κολλαγόνου ψαριών εμφανίζει επταπλάσια απορροφησιμότητα από τον οργανισμό. Αυτό συμβαίνει λόγω της ικανότητάς του να διασπά το μοριακό του βάρος επτά φορές περισσότερο σε σχέση με το ζωικό κολλαγόνο. Καλό είναι η πρόσληψή του μέσω συμπληρώματος διατροφής να γίνεται για 2 με 3 μήνες. Να ακολουθεί παύση και η διαδικασία να επαναλαμβάνεται σαν θεραπεία δύο φορές τον χρόνο. "Η λήψη κολλαγόνου έχει αντιγηραντική δράση στο δέρμα, μεταξύ άλλων, κανένας όμως δεν έχει καθορίσει ακόμα τη δόση που θα δώσει το πολυπόθητο ορατό ή διαρκές αποτέλεσμα", καταλήγει η από τη μεριά της η Μ. Τeresa Figueres