Giannis Boziaris
Για τις Dagny Rewera, Βίκυ Τσίρου και Σιµώνη Νιάρου το project για µια πιο βιώσιµη, πράσινη πόλη δεν είναι ένα άψυχο σχέδιο στο χαρτί, µια αφηρηµένη ιδέα ή ένα µακρινό όνειρο.
Μέσα από την πρωτοβουλία της, η οµάδα Green Kypseli φιλοδοξεί να προσφέρει µια ανάσα ανακούφισης στους κατοίκους που νιώθουν να πνίγονται από το τσιµέντο και το γκρίζο ντεκόρ των δρόµων της πιο πολύβουης περιοχής της Αθήνας.
Η πρωτοβουλία σας για µια πιο πράσινη πόλη µετράει µόλις έναν χρόνο. Πείτε µας τι είναι το Green Kypseli;
Πρόκειται για µια συλλογικότητα κατοίκων που φιλοδοξεί να κινητοποιήσει και να εµπνεύσει θετικές αλλαγές για ένα πιο βιώσιµο αστικό περιβάλλον στην περιοχή της Κυψέλης, αλλά και πέρα από αυτήν. Μέσα από εκπαιδευτικά εργαστήρια, περιπάτους χαρτογράφησης του αστικού πρασίνου, ανάπτυξη ψηφιακών εργαλείων, δράσεις φύτευσης, φροντίδας και πολλαπλασιασµού φυτών, η οµάδα στοχεύει στην ενίσχυση περισσότερων πράσινων πρωτοβουλιών µέσα στον πολεοδοµικό ιστό. Σε συνεργασία µε κατοίκους και φορείς µε τους οποίους µοιραζόµαστε τις ίδιες ανησυχίες, έχουµε δηµιουργήσει στον έναν χρόνο δράσης µας ένα δίκτυο που συνεχώς διευρύνεται και λειτουργεί σαν πλατφόρµα ενεργούς συµµετοχής για ανθρώπους όλων των ηλικιών, οι οποίοι επιθυµούν να έχουν ουσιαστικό ρόλο στην αλλαγή που θέλουν να δουν στον τόπο που κατοικούν, να συνεισφέρουν και να νιώσουν µέλη µιας κοινότητας που µοιράζεται τις ίδιες αξίες.
Ποια ήταν η αφορµή για να δηµιουργήσετε το Green Kypseli;
Η ιδέα ξεκίνησε αρκετά οργανικά πριν από περίπου έναν χρόνο, µέσα από το συνειδητό περπάτηµα στην πόλη και την ενεργητική παρατήρηση στους δρόµους της Αθήνας. Λιγοστή σκιά, περιορισµένοι χώροι πρασίνου, υψηλές θερµοκρασίες κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού και αρκετοί παραµεληµένοι ή εγκαταλελειµµένοι χώροι που δεν γινόταν να παραβλεφθούν. Τέτοιοι χώροι θα µπορούσαν να µετατραπούν σε ζωντανούς κήπους ή σε σηµεία "ανακούφισης", ανάπαυλας και σύνδεσης για κατοίκους και διαβάτες όπως εµείς. Τι θα γινόταν αν µπορούσαµε να έρθουµε κοντά ως ατοµικότητες για να ανακτήσουµε και να πρασινίσουµε τη γειτονιά και να γίνουµε εµείς οι ίδιες/ίδιοι φορείς αυτής της αλλαγής; Έχοντας εµπειρία στις συµµετοχικές πρακτικές, πάθος για την κηπουρική, τη "διάσωση" φυτών από κάδους, η ιδέα δεν άργησε να ριζώσει. Κοινοί γνωστοί µάς έφεραν κοντά λόγω της ευαισθητοποίησης για τον δηµόσιο χώρο. Έτσι, διαµορφώνοντας έναν γυναικείο πυρήνα, ξεκινήσαµε από τον περασµένο Ιούνιο να οραµατιζόµαστε αυτή την αλλαγή.
Πώς γεννήθηκε στο µυαλό σας το project;
Η απόφαση πάρθηκε στον απόηχο των προηγούµενων δηµοτικών εκλογών, όπου στο κάδρο της συζήτησης για την Αθήνα είχε µπει ο κανόνας του 3-30-300* για την αστική ζωή. Το πλαίσιο αυτό έδωσε στην πρωτοβουλία µας έναν ξεκάθαρο σκοπό: να δηµιουργήσουµε κάτι µετρήσιµο και εφαρµόσιµο. Έναν ψηφιακό χάρτη καταγραφής υψηλής ακρίβειας του δηµόσιου πρασίνου της Κυψέλης. Έτσι άρχισε να παίρνει µορφή ένα όραµα για την αλλαγή από κάτω προς τα πάνω - ένας τρόπος να ενδυναµωθούν άτοµα διαφόρων κοινωνικών οµάδων και να βελτιώσουν τα ίδια τις συνθήκες που υπάρχουν στον δηµόσιο χώρο. Ο στόχος µας ήταν να δηµιουργήσουµε ένα ευρύτερο δίκτυο ανθρώπων και φορέων που θα αποτελέσει τη βάση για έναν µακροπρόθεσµο αστικό µετασχηµατισµό µε γνώµονα τις ανάγκες όλων.
Πίσω από ανάλογες πρωτοβουλίες για µια πιο όµορφη και πιο ανθρώπινη πόλη βρίσκονται γυναίκες. Πώς το εξηγείτε;
Πράγµατι, τόσο η πυρηνική µας οµάδα όσο και οι συµµετέχοντες στις δράσεις µας, αλλά και οι φορείς που µας υποστηρίζουν, απαρτίζονται στην πλειονότητά τους από γυναίκες και θηλυκότητες. Είναι κάτι που µας είχε εκπλήξει από πολύ νωρίς. Είναι όµως λογικό, αν αναλογιστεί κανείς ποιος (και όχι ποια) έχει τελικά δικαίωµα στην πόλη. Μητέρες που πρέπει να µετακινηθούν τσουλώντας το βρεφικό καρότσι, εγκυµονούσες, νεαρές κοπέλες που επιλέγουν πολύ προσεκτικά τη διαδροµή τους προς το σπίτι για να αποφύγουν κινδύνους, δεν βιώνουν τον δηµόσιο χώρο µε τον ίδιο τρόπο που το κάνει ένας προνοµιούχος άντρας. Η ανάγκη για µια γυναίκα να βελτιώσει τις συνθήκες στις οποίες υπάρχει και βιώνει τον χώρο σε µια πόλη είναι ουσιαστική. Μητέρες που συµµετείχαν στις δράσεις µας µοιράστηκαν πως είναι βασικό για εκείνες και για τα παιδιά τους να υπάρχει άµεση και εύκολη πρόσβαση σε χώρους πρασίνου, τόσο για την ψυχική ευεξία όσο και για την άθλησή τους. Σχεδόν το 80% των ατόµων που συµµετέχουν στις δράσεις µας ή µας ακολουθούν διαδικτυακά είναι γυναίκες. Αυτό δεν έχει να κάνει µόνο µε την ευαισθησία για θέµατα οικολογίας. Είναι µια θέση διεκδίκησης για το αυτονόητο, για το δικαίωµα να υπάρχουµε ισότιµα στον δηµόσιο χώρο, και αυτή η συζήτηση σίγουρα έχει έµφυλα χαρακτηριστικά.
Η δράση σας περιορίζεται στην περιοχή της Κυψέλης. Θα θέλατε να συνεργαστείτε µε άλλα άτοµα ή οµάδες, ώστε το παράδειγµά σας να εξαπλωθεί και σε άλλες περιοχές της Αθήνας;
Η δράση µας καλύπτει τα όρια της γειτονιάς µας, γιατί πιστεύουµε πως η ουσιαστική αλλαγή ξεκινά από το (χωρικό) σηµείο όπου νιώθεις οικεία. Ωστόσο, στις δράσεις µας δεν έρχονται µόνο Κυψελιώτισσες/ώτες. Έρχονται από τον Πειραιά, το Παγκράτι, το Μενίδι ή την Κηφισιά, γιατί τους ενδιαφέρει αυτό που κάνουµε. Αυτά τα άτοµα παίρνουν τον "σπόρο" από τις δικές µας ενέργειες και, µε τη δική τους εµπειρία και θέληση, αντίστοιχες πρωτοβουλίες θα "καρποφορήσουν" και σε άλλες περιοχές. Με λίγα λόγια, γίνονται οι ίδιοι φορείς αλλαγής. Ταυτόχρονα, συνεργαζόµαστε µε φοιτητές από πανεπιστήµια του εξωτερικού που µελετούν το παράδειγµα της Αθήνας, και έτσι η γνώση και η εµπειρία που έχουµε αποκοµίσει βγαίνει και εκτός συνόρων Επιπλέον, το ψηφιακό εργαλείο χαρτογράφησης που έχουµε δηµιουργήσει µέσα από τις συµµετοχικές µας ενέργειες, και το οποίο µας βοηθάει να εστιάσουµε τις δράσεις πρασίνου µας στα σηµεία που χρειάζονται πιο µεγάλη προσοχή, µπορεί να προσαρµοστεί αντίστοιχα και σε άλλες περιοχές του λεκανοπεδίου. Το οραµατιστήκαµε από κοινού ως έναν τρόπο να διασφαλίσουµε πως οποιαδήποτε πρωτοβουλία πρασίνου θα αντανακλά τις πραγµατικές ανάγκες της γειτονιάς και τις φωνές των κατοίκων της, ενώ παράλληλα θα δώσουµε στους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής ένα εργαλείο για να δουλέψουν µαζί µας και όχι χώρια από εµάς. Θα ήταν υπέροχο να γεννιόνταν µέσα από αυτό αντίστοιχες πρωτοβουλίες, π.χ. Green Παγκράτι, Γκύζη, Πατήσια. Θα άλλαζε µε συλλογική προσπάθεια ολόκληρη η Αθήνα… και όχι µόνο.
Σας έχει προσεγγίσει ο Δήµος Αθηναίων για µια πιθανή συνεργασία, ακόµη και για οικονοµική ενίσχυση;
Ήδη από πέρσι συνεργαστήκαµε σε επίπεδο γειτονιάς µε τη Δηµοτική Αγορά Κυψέλης, που υποστήριξε ένθερµα τις δράσεις µας και το "πράσινο" φεστιβάλ που διοργανώσαµε πριν από µερικούς µήνες. Υπάρχει η διάθεση για σύµπραξη και µε τοµείς του Δήµου που ασχολούνται έµπρακτα µε τη βιωσιµότητα, την τεχνολογία και το πράσινο. Οι συζητήσεις που έχουµε κάνει ως τώρα µε ανθρώπους της δηµοτικής αρχής δείχνουν ανοιχτότητα και διάθεση για αµοιβαία ανταλλαγή γνώσης και αλληλοσυνεισφορά.
Ποιο ήταν το πιο κολακευτικό σχόλιο που έχετε ακούσει από πολίτη;
Οι πιο πηγαίες αντιδράσεις και τα πιο αυθόρµητα σχόλια έρχονται από τα παιδιά που συµµετέχουν στις δράσεις µας. Ο παιδικός ενθουσιασµός σε µια ενέργεια φύτευσης ή καταγραφής δέντρου, σαν να πρόκειται για άλλο παιχνίδι θησαυρού, είναι ό,τι πιο κολακευτικό υπάρχει. Ωστόσο, στο "Νοσοκοµείο Φυτών" που είχαµε διοργανώσει πριν από µερικούς µήνες, µια κοπέλα µας άφησε ένα σηµείωµα που έγραφε πως αφού ύστερα από χρόνια σε άλλη πόλη επέστρεψε στην Αθήνα, της φαινόταν γκρίζα και άσχηµη και πως η δράση µας και η θέλησή µας να µοιραστούµε γνώσεις και εµπειρία τη γέµισε µε χαρά και αισιοδοξία. Είναι σπουδαίο να µπορείς να δίνεις στους ανθρώπους ελπίδα σε µια εποχή που πολλά µοιάζουν µάταια.
Τι γίνεται µε την ιδιωτική πρωτοβουλία;. Εµείς πώς µπορούµε να κάνουµε πιο πράσινη τη δική µας γειτονιά στην Αθήνα;
Όλα ξεκινούν από την ιδιωτική πρωτοβουλία. Η δική µας οµάδα, όπως και άλλες αντίστοιχες που δραστηριοποιούνται στα κοινά, είναι η απόδειξη πως η ιδιωτική πρωτοβουλία είναι χρήσιµη όταν υπάρχει απεύθυνση, συσπείρωση και πείσµα, ώστε να δηµιουργηθεί µια οµάδα, µια συλλογικότητα που µπορεί να δράσει προς όφελος όλων. Αν αναλογιστούµε τους εαυτούς µας ως ενεργά µέλη της κοινωνίας και της κοινότητας, αν αναζητήσουµε συνοδοιπόρους µε κοινές αξίες, τότε µόνο µπορούµε να κατακτήσουµε τους στόχους µας. Η εµπειρία µάς έδειξε πως υπάρχει από όλες και όλους µεγάλη δίψα για να γίνουν η Κυψέλη και η Αθήνα µας πιο πράσινες. Δεν χρειάζονται µεγάλα άλµατα για την αλλαγή. Αυτό που χρειάζεται είναι αλλαγή στον τρόπο σκέψης. Ας ξεκινήσουµε από τα επιµέρους: την πολυκατοικία, το οικοδοµικό τετράγωνο, τη γειτονιά, τη δουλειά και ύστερα θα αλλάξει και η πόλη.
Τι στόχους έχετε θέσει για το µέλλον;
Ο βασικότερος στόχος είναι οι δράσεις µας να εξακολουθήσουν να εµπνέουν γύρω και πέρα από τα όρια της δικής µας γειτονιάς. Αυτή την περίοδο και για τους επόµενους µήνες η οµάδα µας επικεντρώνεται στη δηµιουργία ενός κοινοτικού κήπου σε ένα από τα κενά, αδόµητα οικόπεδα που υπάρχουν στην Κυψέλη. Στόχος µας είναι το Green Kypseli Community Garden να λειτουργήσει ως χώρος συνάντησης και ανταλλαγής, όπου οι γείτονες θα µπορούν να συνεργαστούν, να ανταλλάξουν ιδέες, να καλλιεργήσουν και να δουν τις ιδέες τους να αποκτούν υπόσταση στον χώρο και τον χρόνο. Τα υλικά κατασκευής θα είναι επαναχρησιµοποιούµενα τα οποία συλλέγουµε από κάδους απόρριψης οικοδοµικών υλικών που προέρχονται από ανακαινίσεις σπιτιών -οι οποίες στην Κυψέλη είναι πάµπολλες- µε στόχο να µειώσουµε το περιβαλλοντικό αποτύπωµα. Αυτός ο κήπος θα χρησιµεύσει ως ένας τόπος σύνδεσης µε τη φύση, εµπειρία που σήµερα, µέσα στο αστικό περιβάλλον, µοιάζει όλο και πιο απρόσιτη για πολλούς, ιδίως για τους νέους και τα παιδιά, αρκετά από τα οποία µεγαλώνουν χωρίς ουσιαστική απτική επαφή µε το χώµα και τα φυτά. Με τις κατάλληλες συνθήκες και λίγη συλλογική προσπάθεια, τέτοιοι χώροι µπορούν να συµβάλουν στη µεταµόρφωση όχι µόνο του φυσικού περιβάλλοντος, αλλά και της αίσθησης της κοινότητας και της ευηµερίας στην περιοχή. Στην πραγµατικότητα, δεν χρειάζονται πολλά για να φέρουµε τη φύση πιο κοντά µας. Αρκεί να δηµιουργήσουµε τις κατάλληλες συνθήκες και να έχουµε την προθυµία να εµπλακούµε!
Info: instagram.com/athens_330300 / @greenkypseli
