
Οι περισσότεροι άνθρωποι νιώθουν ένα είδος ανατριχίλας ή "γαργαλητού" όταν βιώνουν έντονα θετικά συναισθήματα, όπως δέος ή ενθουσιασμό. Μερικοί, όμως, έχουν αυτήν την αίσθηση ακούγοντας συγκεκριμένους ήχους, όπως ψιθύρους ή ήχους από τρίξιμο, που πολλές φορές εμφανίζονται σε διάφορα βίντεο στα social media. Αυτό το "φαινόμενο" ονομάζεται ASMR (Autonomous Sensory Meridian Response).
Το ASMR δεν αρέσει σε όλους. Πολλοί δεν το αντέχουν καθόλου. Άλλοι, όμως, δηλώνουν ότι τους βοηθά στο να μειώσουν το άγχος τους και να κοιμηθούν καλύτερα.
Πάμε να δούμε, όμως, τι λέει η επιστήμη για όλα αυτά, όπως φαίνεται σε σχετικό άρθρο στο theconversation.
Τι είναι το ASMR;
Το ASMR είναι μια ακούσια, συναισθηματική και σωματική απόκριση, που συνήθως προκαλείται από ήχους, και δημιουργεί ένα αίσθημα γαργαλητού στο κεφάλι και τον αυχένα. Πολλοί το περιγράφουν ως μια εμπειρία που προκαλεί ηρεμία και συναισθηματική σταθερότητα.
Αν και κάποιοι θεωρούν ότι το ASMR μοιάζει με το φαινόμενο frisson (το ρίγος που νιώθουμε από συναισθηματική φόρτιση, π.χ. σε μια ταινία), η διαφορά είναι ότι το ASMR προκαλεί παρατεταμένη χαλάρωση και όχι απλώς στιγμιαία ανατριχίλα.
Τι προκαλεί το ASMR;
Σχεδόν όλοι θα τρομάξουμε με έναν ξαφνικό και δυνατό ήχο – αυτό είναι μια φυσική απάντηση του ανθρώπου για να προστατεύεται από τον κίνδυνο.
Όταν, όμως, πρόκειται για ήχους που μας κάνουν να αισθανόμαστε καλά, δεν είναι εύκολο να επιβεβαιωθεί αν υπάρχουν ήχοι που προκαλούν την ίδια θετική αντίδραση στους περισσότερους ανθρώπους.
Η έρευνα πάνω στο ASMR έχει εντοπίσει κάποιους κοινούς ήχους-ερεθίσματα, όπως οι ψίθυροι, τα χτυπήματα και οι τριγμοί. Ωστόσο, δεν μπορούμε να πούμε αν αυτοί οι ήχοι έχουν την ίδια επίδραση σε όλους.
Τα βίντεο ASMR, συχνά, συνδυάζουν αυτούς τους ήχους με εικόνες και παιχνίδια ρόλων που έχουν να κάνουν και με τη "φροντίδα" του θεατή. Δηλαδή, ο δημιουργός απευθύνεται άμεσα στην κάμερα (σαν να απευθύνεται στον θεατή), και προσομοιώνει δραστηριότητες όπως το βούρτσισμα μαλλιών ή το μακιγιάζ του θεατή.
Γιατί δεν επηρεάζονται όλοι;
Δεν αντιδρούν όλοι στα ερεθίσματα του ASMR – κάποιες εκτιμήσεις δείχνουν ότι μόνο ένας στους πέντε μπορεί να το βιώσει. Αυτό πιθανόν να οφείλεται στον τύπο προσωπικότητας του καθενός και στο πόσο εύκολα μπορεί να επηρεαστεί από τους άλλους.
Μελέτες έχουν δείξει ότι όσοι ανταποκρίνονται στο ASMR είναι συνήθως νεότεροι, βιώνουν περισσότερα αρνητικά συναισθήματα, και είναι πιο εσωστρεφείς και επικριτικοί, αλλά, επίσης, πιο ανοιχτοί σε νέες εμπειρίες.
Ακόμη, ορισμένες έρευνες δείχνουν ότι άτομα που πιστεύουν ότι το ASMR θα τους βοηθήσει είναι πιο πιθανό να βιώσουν θετικά αποτελέσματα. Ωστόσο, δεν γνωρίζουμε ακόμα με ακρίβεια πώς λειτουργεί το ASMR για να προκαλεί θετικά συναισθήματα.
Μέχρι σήμερα έχουν γίνει πάνω από δώδεκα μελέτες για το πώς λειτουργεί ο εγκέφαλος κατά τη διάρκεια του ASMR, αλλά τα αποτελέσματα είναι ασυνεπή. Κάποιες μελέτες δείχνουν μείωση καρδιακού ρυθμού (ένδειξη χαλάρωσης), ενώ άλλες καταγράφουν αυξημένη εφίδρωση (ένδειξη διέγερσης). Αυτή η παράξενη συνύπαρξη έχει ονομαστεί "διεγερτική χαλάρωση".
Υπάρχει και η θεωρία πως το ASMR δεν ενεργοποιείται τόσο από τους ήχους, όσο από την κοινωνική ή ακόμα και ερωτική διάσταση των βίντεο, αλλά αυτό δεν έχει ακόμη αποδειχθεί.
Συμπέρασμα
Δεν υπάρχουν αρκετά επιστημονικά στοιχεία για να θεωρηθεί το ASMR επίσημο εργαλείο θεραπείας. Στην ουσία, δεν έχουν γίνει κλινικές δοκιμές που να δείχνουν αν βοηθά πραγματικά στη μείωση άγχους ή στην αϋπνία.
Παρ' όλα αυτά, πολλοί που παρακολουθούν ASMR περιεχόμενο δηλώνουν ότι τους χαλαρώνει, τους ηρεμεί και ότι τους βοηθά στον ύπνο. Οπότε, αν σου κάνει καλό, δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα, αλλά για να αξιοποιηθεί θεραπευτικά, απαιτείται πολύ περισσότερη έρευνα.