Netflix
"Στο τέλος του ψυχρού πολέμου, η ανθρωπότητα συμφώνησε ότι ο κόσμος θα ήταν καλύτερος χωρίς πυρηνικά όπλα. Αυτή η εποχή τελείωσε". Έτσι ξεκινάει το House of Dynamite, η ταινία της βραβευμένης με Όσκαρ σκηνοθέτιδας Kathryn Bigelow στο Νetflix, εξιστορώντας τι συμβαίνει στα τελευταία δεκαεννέα λεπτά προτού η ανθρωπότητα καταστραφεί, πιθανόν, από πυρηνικά όπλα. Είναι νωρίς το πρωί όταν ένας αμερικανικός δορυφόρος εντοπίζει διηπειρωτικό βαλλιστικό πύραυλο να κατευθύνεται από τον Ειρηνικό Ωκεανό προς τις ΗΠΑ. Σύμφωνα με το πρωτόκολλο, αν επιβεβαιωθεί μέσα στα επόμενα δευτερόλεπτα ότι ο πύραυλος θα πλήξει αμερικανικό έδαφος, ο πρόεδρος των ΗΠΑ πρέπει —αυτός και μόνον αυτός— να αποφασίσει αν θα υπάρξει αντεπίθεση. Αντεπίθεση σε ποιον; Κανείς δεν ξέρει από πού έρχεται ο πύραυλος, μαθαίνουν ωστόσο ότι κατευθύνεται στο Σικάγο. Σε ποιον θα αντεπιτεθεί ο πρόεδρος; Σε Ρωσία; Κίνα; Βόρεια Κορέα; Μόνο μία από αυτές τις χώρες θα μπορούσε να στείλει πύραυλο από τον Ειρηνικό. Το δίλημμα είναι αδιανόητο. Μέσα σε ελάχιστα δευτερόλεπτα πρέπει ο πρόεδρος να αποφασίσει τη μοίρα όλου του κόσμου. Αν δώσει τους κωδικούς και το σύνθημα, θα ανοίξουν οι πύλες του Άδη σε ολόκληρη τη Γη. Όλοι θα αδειάσουν τα πυρηνικά οπλοστάσιά τους εναντίον των ΗΠΑ και οι ΗΠΑ εναντίον όλων. Και πρέπει να το κάνουν αυτό ταυτόχρονα, όσο υπάρχει η δυνατότητα! Αν ο πρόεδρος δεν το κάνει, μπορεί η απόφασή του να εκληφθεί ως αδυναμία και τότε είτε η Ρωσία είτε η Κίνα είτε η Βόρεια Κορέα θα επιτεθούν στέλνοντας στις ΗΠΑ δεκάδες ή εκατοντάδες πυρηνικούς πυραύλους, τελειώνοντας μια για πάντα την υπερδύναμη. Κάποιος αξιωματούχος τού λέει: "Σε αυτή την περίπτωση, έχετε μόνο δύο επιλογές: παράδοση ή αυτοκτονία". Μήπως να περιμένει λίγο; "Αλλά θα γίνει στάχτη το Σικάγο! Ποιος Αμερικανός πολίτης θα το δεχτεί αυτό;", αναρωτιέται ο πρόεδρος. Το σενάριο της ταινίας, το οποίο υπογράφει ο συγγραφέας και γνωστός Αμερικανός δημοσιογράφος Noah Oppenheim, βασίζεται σε δεκάδες συνεντεύξεις με πρώην αξιωματούχους που υπηρέτησαν σε καίριες θέσεις. Η αναφορά στην ταινία ότι υπάρχουν λιγότεροι από πενήντα αναχαιτιστικοί πύραυλοι, οι οποίοι έχουν μόνο 65% πιθανότητες επιτυχίας, θορύβησε το Πεντάγωνο, αλλά ο Oppenheim και οι στρατιωτικοί σύμβουλοί του ισχυρίζονται ότι είπαν την αλήθεια. "Σαν να προσπαθείς να πετύχεις μια σφαίρα με μια άλλη σφαίρα", λέει ένας από τους ήρωες της ταινίας. Όπως ανακάλυψε ο Oppenheim*, ενώ στρατηγοί, πολιτικοί, ακόμη και ο τελευταίος στρατιώτης ξέρουν από μνήμης τι επιτάσσει το πρωτόκολλο σε περίπτωση μιας τέτοιας κρίσης -το προβάρουν 400 φορές τον χρόνο!- ο άνθρωπος που θα πάρει τη μοιραία απόφαση, ο πρόεδρος των ΗΠΑ, δεν έχει την ελάχιστη προετοιμασία για μια τέτοια στιγμή! Μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, κάθε πρόεδρος λαμβάνει μια τυπική ενημέρωση, "αλλά", όπως λέει ο Oppenheim "όλοι τους βγαίνουν ”ζορισμένοι” από την αίθουσα ενημέρωσης. Λες και δεν θέλουν καν να ξέρουν...". Το 1983 προβλήθηκε στις ΗΠΑ από το τηλεοπτικό δίκτυο ABC η ταινία The Day After με θέμα τις φρικιαστικές συνέπειες ενός πυρηνικού πολέμου. Εκατό εκατομμύρια την παρακολούθησαν εκείνο το βράδυ και τρομοκρατήθηκαν. Ανάμεσά τους και ο τότε ένοικος του Λευκού Οίκου, Ronald Reagan. Όπως λέει ο βιογράφος του, τότε ήταν που ο πρόεδρος συνειδητοποίησε την παράνοια των πυρηνικών εξοπλισμών και υποσχέθηκε να μην αντεπιτεθεί αν δεχτούν πυρηνικό πλήγμα οι ΗΠΑ, για να μην καταστραφεί ολόκληρος ο κόσμος. Η Annie Jacobsen, μαθήτρια λυκείου τότε, είδε κι εκείνη την ταινία. Δεν την ξέχασε. Επιτυχημένη πλέον ερευνήτρια δημοσιογράφος, υποψήφια για το βραβείο Πούλιτζερ και συγγραφέας πολλών μπεστ σέλερ, η Jacobsen εξέδωσε πέρυσι το βιβλίο Nuclear War: A Scenario (Πυρηνικός πόλεμος: ένα σενάριο, εκδ. Penguin Random House), το οποίο βασίζεται σε αποχαρακτηρισμένα έγγραφα και μαρτυρίες πρωταγωνιστών του ψυχρού πολέμου. Εκεί γράφει ότι η καταστροφή του κόσμου από πυρηνικά όπλα δεν θα διαρκέσει πάνω από 78 λεπτά. Ναι, μέσα σε μία ώρα και λίγα λεπτά, αυτό που χρειάστηκε εβδομήντα χιλιάδες χρόνια για να εξελιχθεί στον σημερινό πολιτισμό θα γίνει στάχτη. Κυριολεκτικά.** Στο σενάριο της Jacobsen έχουμε πλήρη καταστροφή και ό,τι αυτό συνεπάγεται. Αμερική, Ευρώπη, Ασία γίνονται κρανίου τόπος και η ζωή εξαφανίζεται για δεκάδες χιλιάδες χρόνια. Πέντε δισεκατομμύρια άνθρωποι θα πεθάνουν και οι επιζώντες "θα εύχονται να ήταν στη θέση των νεκρών".*** Ο πυρηνικός χειμώνας και η ραδιενέργεια πιθανότατα θα αφανίσουν ό,τι και όποιον έχει απομείνει. Θα υπάρξει ξανά ανθρώπινη ζωή; Ποτέ δεν θα μάθουμε. Τόσο η Bigelow όσο και η Jacobsen δήλωσαν ότι πρέπει να επανέλθει το ζήτημα των πυρηνικών όπλων στη δημόσια συζήτηση. Και φαίνεται πως το θέμα επείγει, καθώς ο Trump ξεκίνησε ήδη πυρηνική δοκιμή στον Ειρηνικό, υπονομεύοντας τη Συνθήκη για την Πλήρη Απαγόρευση των Πυρηνικών Δοκιμών (CTBT), η οποία υιοθετήθηκε το 1996 από τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών με την υποστήριξη των ΗΠΑ. Ο Trump, λοιπόν, μόλις έδωσε το σύνθημα για πυρηνικοποίηση των διεθνών σχέσεων. Φανταστείτε τι έχει να γίνει με τη νέα κούρσα πυρηνικών εξοπλισμών και τα τρισεκατομμύρια που θα ξοδευτούν! Ο στόχος δεν είναι πια η MAD (Αμοιβαία Εξασφαλισμένη Καταστροφή, και ως εκ τούτου αποτροπή επίθεσης), που ίσχυε μέχρι τώρα, αλλά η πυρηνική ηγεμονία. **** Στο House of Dynamite, καθώς ο πρόεδρος αρχίζει να συνειδητοποιεί τι συμβαίνει, λέει: "Είναι σαν να χτίσαμε όλοι μαζί ένα σπίτι γεμάτο δυναμίτη. Με όλες τις βόμβες και τα σχέδια μέσα. Οι τοίχοι είναι έτοιμοι να ανατιναχθούν, αλλά εμείς συνεχίζουμε να ζούμε σε αυτό". Τρεις δεκαετίες τώρα κανείς δεν ανησυχούσε για τον πυρηνικό κίνδυνο. Όμως το θηρίο λαγοκοιμόταν. Και το ξύπνησε ο Trump. Γι' αυτό είναι κρίσιμο να βρει την παγκόσμια κοινότητα απέναντί του.
Φλώρα Τζημάκα
*Inside A House of Dynamite: Noah Oppenheim on building Kathryn Bigelow's real-time nuclear thriller. Συνέντευξη στο youtube του Noah Oppenheim σεναριογράφου της ταινίας House of Dynamite / ** Άρθρο στην Guardian από τη συγγραφέα Annie Jacobsen : My jaw dropped’: Annie Jacobsen on her scenario for nuclear war / *** η φράση αποδίδεται στον ηγέτη της σοβιετικής ένωσης Nikita Khrushchev, ο οποίος διαδέχτηκε τον Stalin και αντιμετώπισε την πιθανότητα πυρηνικής σύγκρουσης με τις ΗΠΑ υπό την προεδρία του John Kennedy. Η καταστροφή αποσοβήθηκε χάρη στην ψυχραιμία των δύο ηγετών. / **** La course de la bombe; encore? (Η κούρσα για την βόμβα; Ξανά;) πληροφορίες από τον ιστότοπο theconversation.com
