
Πολλοί άνθρωποι όταν ξεκινούν ψυχοθεραπεία, δυσκολεύονται να ανοιχτούν και όντας απέναντι από τον ψυχοθεραπευτή, παγώνουν και δεν ξέρουν τι να πουν. Είναι σαν το μυαλό τους να είναι άδειο και να μην μπορούν να σκεφτούν τίποτα. Αυτό, όμως, είναι κάτι αρκετά σύνηθες, σύμφωνα με τη ψυχοθεραπεύτρια Jessica Small, ειδικά στις πρώτες συνεδρίες κάποιου. Για αυτό, κάποιοι ψυχοθεραπευτές χρησιμοποιούν ερωτηματολόγια, για να σε κατανοήσουν καλύτερα και να χτίσουν ένα πλάνο. Άλλοι, βέβαια, αφήνουν εσένα να καθοδηγήσεις τη συζήτηση.
Αν, όμως, σου έχει τύχει να μην ξέρεις πώς να ξεκινήσεις ή τι να πεις στην ψυχοθεραπεία, παρακάτω σου δίνουμε μερικές ιδέες για θέματα που θα μπορούσες να "αγγίξεις" στην επόμενή σου συνεδρία, όπως αναφέρονται σε σχετικό άρθρο στο healthline με την ιατρική έγκριση της ειδικού Joslyn Jelinek (LCSW, CYT).
1. "Μικρά" θέματα
Δεν χρειάζεται να μιλάς μόνο για βαθιά ή πολύ σοβαρά ζητήματα στην ψυχοθεραπεία, αλλά μπορείς γενικότερα να συζητήσεις ό,τι σε απασχολεί. Πολλοί πάνε για συγκεκριμένα θέματα, όπως άγχος ή κατάθλιψη, αλλά άλλοι απλώς χρειάζονται στήριξη σε περιόδους αλλαγών. Η ψυχοθεραπεύτρια Jessica Small τονίζει πως όλα επιτρέπονται: από ελπίδες, φόβους και απογοητεύσεις, μέχρι συζητήσεις με τους γονείς σου, σχέσεις, ή απλώς ένα ραντεβού. Αν δεν ξέρεις πώς να ξεκινήσεις, μπορείς απλώς να αναφέρεις τι συνέβη μετά από την τελευταία σας συνεδρία (θετικό ή αρνητικό) και να δείτε μαζί πού θα εστιάσετε.
2. Μοτίβα και συμπεριφορές
Μπορεί να σε βοηθήσει το να κρατάς ημερολόγιο ανάμεσα στις συνεδρίες, ώστε να παρακολουθείς τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τις συμπεριφορές σου. Αυτό είναι ιδιαίτερα χρήσιμο αν είσαι ντροπαλή ή δυσκολεύεσαι να θυμηθείς πράγματα επί τόπου. Δεν χρειάζεται να το φέρεις μαζί σου ή να το διαβάσεις, αλλά το να τα καταγράφεις όλα αυτά βοηθά στο να εντοπίσεις επαναλαμβανόμενα μοτίβα που μπορείς να συζητήσεις με τον ψυχοθεραπευτή σου όπως, για παράδειγμα, συχνά αισθήματα ανεπάρκειας ή ανασφάλειας.
3. Σκέψεις και συναισθήματα του παρόντος
Μπορεί να ένιωσες θλίψη ή θυμό μέσα στην εβδομάδα, αλλά αν τώρα δεν αισθάνεσαι έτσι, δεν χρειάζεται να ξεκινήσεις από εκεί. Μπορείς απλώς να μιλήσεις για το πώς νιώθεις αυτή τη στιγμή, ακόμα κι αν δεν πρόκειται για κάτι τρομερό. Οι ανάγκες σου στην ψυχοθεραπεία μπορεί να αλλάζουν από μέρα σε μέρα. Είναι απόλυτα φυσιολογικό το να πας με σκοπό να μιλήσεις για τις σχέσεις σου και τελικά να καταλήξεις να ξεσπάς για το αφεντικό σου. Αυτό που έχει σημασία είναι να παίρνεις από την ψυχοθεραπεία αυτό που έχεις περισσότερο ανάγκη κάθε φορά και, μερικές φορές, αυτό που χρειάζεσαι είναι απλώς ένας χώρος για να ξεσπάσεις.
4. Έντονες σκέψεις
Η κατάθλιψη και το άγχος συχνά συνοδεύονται από επαναλαμβανόμενες σκέψεις που δυσκολεύουν τη συγκέντρωση ή τον ύπνο. Αν κάποια νύχτα δεν μπορούσες να κοιμηθείς, επειδή σκεφτόσουν κάτι ξανά και ξανά, αυτό μπορεί να είναι ένα καλό σημείο εκκίνησης για τη συνεδρία.
5. Σχέσεις
Μίλησε στον ψυχοθεραπευτή σου για όλες τις σχέσεις σου, οικογενειακές, φιλικές, ερωτικές. Έχεις υποστήριξη στο σπίτι; Δυσκολεύεσαι να ανοιχτείς και σε άλλους, όχι μόνο στον ψυχοθεραπευτή; Οι σχέσεις επηρεάζουν σημαντικά τη συναισθηματική μας κατάσταση. Ακόμα κι αν όλα φαίνονται καλά, μπορεί να προκύψουν χρήσιμες συνειδητοποιήσεις όταν τις συζητάς.
6. Τραύματα του παρελθόντος
Αν και μπορεί να θεωρείται κλασικό θέμα για ψυχοθεραπεία, πολλά άτομα επικεντρώνονται στο παρόν και παραλείπουν να μιλήσουν για σημαντικά γεγονότα του παρελθόντος, όπως παλιές σχέσεις ή την οικογένεια τους. Το να γυρίσεις λίγο πίσω και να μοιραστείς παλιές εμπειρίες σου μπορεί να βοηθήσει στην κατανόηση συναισθημάτων που δεν έχεις επεξεργαστεί.
7. Νέες προκλήσεις στη ζωή
Η ψυχοθεραπεία δεν αφορά μόνο προβλήματα, αλλά και νέες εμπειρίες που προκαλούν άγνωστα συναισθήματα όπως, για παράδειγμα, ένας γάμος, μια μετακόμιση ή η γέννηση ενός παιδιού. Ακόμα κι αν δεν ξέρεις ακριβώς τι σε απασχολεί, μπορείς να συζητήσεις τις αλλαγές που βιώνεις και πώς αυτές σε επηρεάζουν συναισθηματικά.
8. Σκέψεις και συγκρούσεις που αποφεύγεις
Μερικές φορές αποφεύγουμε να μιλήσουμε για πράγματα που θεωρούμε ντροπιαστικά, ασήμαντα ή "χαζά". Όμως, η ψυχοθεραπεία είναι ο κατάλληλος χώρος για να τα εκφράσουμε όλα. Ό,τι αποφεύγεις να πεις, ίσως είναι ακριβώς αυτό που χρειάζεται να εξετάσεις.
9. Δυσκολία στο να ανοιχτείς
Αν νιώθεις ότι δυσκολεύεσαι να μιλήσεις, αλλά δεν ξέρεις γιατί, πες το στον ψυχοθεραπευτή σου. Αυτό μπορεί να αποκαλύψει εμπόδια που αξίζει να εξερευνήσετε μαζί. Ακόμα και η έλλειψη ενέργειας ή κινήτρου να πας στη συνεδρία μπορεί να δείχνει βαθύτερα θέματα.
10. Δυσφορία με τη ψυχοθεραπεία
Το να εμπιστευτείς τον ψυχοθεραπευτή σου παίρνει χρόνο και αν νιώθεις άβολα ή δεν είσαι σίγουρη ότι ταιριάζετε, μην φοβηθείς να το συζητήσεις. Η ψυχοθεραπεία βασίζεται στη σχέση εμπιστοσύνης και αν αυτή δεν έχει χτιστεί, ο ψυχοθεραπευτής μπορεί να σε βοηθήσει να την ενισχύσετε ή μπορεί να είναι καλύτερο να δοκιμάσεις κάποιον άλλον που σου ταιριάζει καλύτερα.
11. Αν η θεραπεία σε ωφελεί (ή όχι)
Αν δεν αισθάνεσαι άνετα, δεν βλέπεις πρόοδο ή απλά νιώθεις ότι ο τρόπος που δουλεύει ο ψυχοθεραπευτής δεν καλύπτει τις ανάγκες σου, είναι απόλυτα λογικό να εξετάσεις άλλες επιλογές. Διαφορετικοί ψυχοθεραπευτές έχουν διαφορετικές προσεγγίσεις και στυλ. Το βασικό είναι να αισθάνεσαι ότι ακούγεσαι και ότι η ψυχοθεραπεία προχωρά.
12. Πότε να τελειώσεις τη θεραπεία
Η ψυχοθεραπεία δεν είναι απαραίτητο να κρατά για πάντα. Αν νιώθεις ότι έχεις πάρει όσα χρειαζόσουν και δεν έχεις πια πολλά να πεις, ίσως είναι η ώρα να ολοκληρώσεις τον κύκλο. Μπορείς να το συζητήσεις με τον ψυχοθεραπευτή σου και να μειώσετε τη συχνότητα των συνεδριών πριν σταματήσεις τελείως. Το σημαντικό είναι να σταματήσεις, επειδή έχεις φτάσει σε ένα θετικό κλείσιμο, όχι λόγω απογοήτευσης.
Συμπέρασμα
Το να ανοιχτείς χρειάζεται χρόνο. Αν, όμως, με τον καιρό δεν νιώθεις πιο άνετα ή δεν βλέπεις πρόοδο, ίσως είναι προτιμότερο να αλλάξεις ψυχοθεραπευτή.