Chris McGrath/Getty Images/ Ideal Image
"Υπάρχουν δεκαετίες στη διάρκεια των οποίων δεν συμβαίνει τίποτα και εβδομάδες στις οποίες συμβαίνουν γεγονότα με εξελίξεις δεκαετιών". Η παραπάνω ρήση αποδίδεται στον Lenin και περιγράφει αυτό που συμβαίνει από τη στιγμή που ο Trump έγινε επίσημα πρόεδρος των ΗΠΑ. Σύμμαχοι όπως ο Καναδάς και η Ευρώπη αντιμετωπίζονται σαν "βαρίδια". Γίνονται υπόλογοι γιατί "εκμεταλλεύτηκαν" τις ΗΠΑ με τα πλεονάσματά τους δημιουργώντας πολύ μεγάλα ελλείμματα στο εμπορικό ισοζύγιο της υπερδύναμης. Τους χλευάζει επειδή υιοθέτησαν τη woke ατζέντα μέχρι κεραίας και δέθηκαν στο άρμα της παγκοσμιοποίησης. Τους βάζει δασμούς. Τους απειλεί ότι θα φύγει η Αμερική από το ΝΑΤΟ αν δεν αυξήσουν το ποσοστό του αμυντικού προϋπολογισμού τους. Τα ίδια κάνει και στη Βρετανία. Αντίθετα, τη Ρωσία, την οποία ο προκάτοχός του Joe Biden πίστευε ότι θα διαλύσει σε μικρά κρατίδια που θα ελέγχει και θα αφαιμάζει, δείχνει να τη σέβεται, θέλει να τερματίσει τον πόλεμο και να κάνει μπίζνες μαζί της. Ο Trump βλέπει το αμερικανικό κράτος σαν επιχείρηση και τον κόσμο σαν ένα απέραντο real estate.
Ωστόσο, μετά το πρώτο σοκ, όπως γράφει ο δημοσιογράφος Ρούντι Ρινάλντι*, "οι δυνάμεις της παγκοσμιοποίησης αναδιοργανώνονται. Ο Trump, με τη σειρά του, προσπαθεί με σαρωτικό ρυθμό να κυριαρχήσει εντός των ΗΠΑ και να κυνηγήσει όλο το πολιτικό προσωπικό της παγκοσμιοποίησης, ώστε να μην ανασυνταχθεί γρήγορα. Γνωρίζει ότι η έδρα της παγκοσμιοποίησης μετακόμισε από τις ΗΠΑ στην Ευρώπη. Τώρα, η ΕΕ (πλην εξαιρέσεων) και εν μέσω μεγάλης πολιτικής κρίσης, αναλαμβάνει "τα ηνία” της παγκοσμιοποίησης, με πρώτο δείγμα την εναντίωση στις κινήσεις Trump στο Ουκρανικό. Οι ευρωπαϊκές δυνάμεις νομίζουν ότι μπορούν να συνεχίσουν το ράλι πολέμου και στρατιωτικοποίησης, με μια επέλαση ενάντια στη Ρωσία". Όπως δήλωσε χωρίς αιδώ η Δανή πρωθυπουργός, "η ειρήνη στην Ουκρανία είναι πιο επικίνδυνη από τον πόλεμο!", ενώ ο Macron συμπλήρωσε:"Το να παραμείνουμε απλά θεατές θα ήταν τρέλα... Ποιος μπορεί να πιστέψει ότι η σημερινή Ρωσία θα σταματήσει στην Ουκρανία;". (Aυτό που δεν μας είπε ο Macron είναι ότι η Γαλλία χάρη στις πωλήσεις όπλων στην Ουκρανία βρίσκεται στη δεύτερη θέση παγκοσμίως στις εξαγωγές οπλικών συστημάτων).** Η δε ανεκδιήγητη επικεφαλής εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ, Κaja Kalas, δήλωσε πως "η ήττα της Ρωσίας στην Ουκρανία είναι ο μόνος τρόπος να αποφύγουμε τον Γ' Παγκόσμιο Πόλεμο". Η απάντηση του Putin υπήρξε άμεση: "Η Ρωσία δεν είναι εχθρός της Ευρώπης και δεν απειλεί κανέναν. Εχθρός της Ευρώπης είναι οι ηγεσίες της, που θέλουν συνέχιση του πολέμου".
Στο πρόσφατο έκτακτο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, υιοθετήθηκε πρόταση της Ursula von der Leyen με τίτλο ReArm Europe, η οποία προβλέπει τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού ταμείου για τον επανεξοπλισμό της ΕΕ, ύψους € 800 δις, τα οποία θα πληρώσουν οι Ευρωπαίοι πολίτες. Είναι η πρώτη φορά μετά τη δεκαετία του 1930, παραμονές του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, που η ΕΕ επιχειρεί μια φρενήρη κούρσα εξοπλισμών. Σε μια Ευρώπη με καταρρέουσες υποδομές, αποβιομηχάνιση, υστέρηση σε τεχνολογίες αιχμής, φτωχοποίηση σε μεγάλα τμήματα του πληθυσμού της, ακούγεται σαν ύβρις η επένδυση πακτωλού χρημάτων σε έναν τομέα όπως η πολεμική βιομηχανία, που στην ουσία θα αποφέρει κέρδη μόνο σε κάποιες μεγάλες εταιρείες και θα ωθήσει μια ολόκληρη ήπειρο οπλισμένη σαν αστακό σε διαρκείς πολέμους. Είναι χαρακτηριστικό ότι τους τελευταίους αυτούς μήνες οι τιμές των μετοχών των τριών βασικών ευρωπαϊκών πολεμικών βιομηχανιών (BAE Systems στο Ηνωμένο Βασίλειο, Rheinmetall στη Γερμανία -η γνωστή βιομηχανία από την εποχή του Hitler- και Leonardo στην Ιταλία) έχουν εκτοξευτεί. "Οι αμυντικές δαπάνες είναι οι καινούργιες πετρελαιοπηγές της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της εξουσίας", γράφει ο δημοσιογράφος Γιώργος Πανόπουλος. "Πίσω από τη βιτρίνα του πατριωτισμού και του ρώσικου μπαμπούλα, οι Ευρωπαίοι ηγέτες αποφάσισαν ότι η άμυνα, δηλαδή η πολεμική βιομηχανία και η πολεμική οικονομία, έχει περισσότερα κέρδη από την πράσινη ανάπτυξη, τις ανεμογεννήτριες, τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα και την προστασία του κλίματος που φανατικά προπαγάνδιζαν μέχρι τώρα. Το κλίμα έπαψε να είναι επικίνδυνο, η μόλυνση του περιβάλλοντος και ο κίνδυνος για τη ζωή μας εξατμίστηκαν και τη θέση τους πήρε ο "αδίστακτος δικτάτορας” Putin που κοντράρει στα ίσα τον Τrump για τον τίτλο του "Hitler 2025”", καταλήγει. Πάντως, σε δημοσκόπηση που δημοσίευσε η γαλλική εφημερίδα Le Figaro, 71% των συμμετεχόντων απάντησαν σε σχετική ερώτηση ότι η ζωή τους θα ήταν καλύτερη αν στη θέση του Macron ήταν ο Putin! Αλλά και στην Ελλάδα, σε δημοσκοπική έρευνα της Good Affairs την οποία διαβάσαμε στο Βήμα***, οι Έλληνες στο μεγαλύτερο ποσοστό νιώθουν ότι τα συμφέροντα της χώρας μας ταυτίζονται με αυτά της Ρωσίας.
Σε αυτό το πλαίσιο, η Ελλάδα είναι ίσως σε ιστορικά δυσμενή θέση. Μια μελέτη-σοκ που συνυπογράφουν ο καθηγητής Οικονομίας Κώστας Λαπαβίτσας και ο συνάδελφός του Mehmet Agsa με τίτλο "Το τουρκικό στρατιωτικό βιομηχανικό σύμπλεγμα: μια νέα πραγματικότητα στην παγκόσμια γεωπολιτική" (militaire.gr.) δείχνει ότι χάρη στην ανάπτυξη της αμυντικής της βιομηχανίας, που ελέγχεται από τον ίδιο τον Εrdogan, η Τουρκία όχι μόνο παράγει το 76% των αναγκών της, αλλά εξάγει πολεμικό υλικό σε πολλές χώρες και πλέον έχει αναδειχθεί μεγάλος παίκτης στην παγκόσμια γεωπολιτική σκακιέρα, κινούμενη με βάση τα δικά της συμφέροντα και ασκώντας επεκτατική πολιτική που μας αφορά άμεσα. Η Ελλάδα είχε κρατική αμυντική βιομηχανία, το μεγαλύτερο μέρος της οποίας φρόντισε να ξεπουλήσει σε ξένες κυρίως εταιρείες, αφήνοντας ουσιαστικά ακάλυπτη τη χώρα απέναντι σε έναν αντίπαλο που, όπως θα έλεγε ο Τrump "έχει όλα τα χαρτιά στο χέρι": 80.000.000 πληθυσμό, δημογραφική ευρωστία, βιομηχανία ανεπτυγμένη σε πολλούς τομείς, στρατό και πολεμική παραγωγή τέτοιου μεγέθους, που κάνει την Ευρώπη να την καλεί ως σχεδόν ισότιμο εταίρο στον σχεδιασμό της ευρωπαϊκής αμυντικής αρχιτεκτονικής και τον Αμερικανό πρόεδρο να επιδιώκει άμεσα συνάντηση με τον Εrdogan. Κι ας μη βαυκαλιζόμαστε, ακόμη κι αν φύγει ο Εrdogan, η Τουρκία δεν πρόκειται να αλλάξει την επιθετική πολιτική της.
"Όταν κοίταξα τα στοιχεία και συνειδητοποίησα τι γίνεται σε σχέση με την αμυντική βιομηχανία της Τουρκίας, για πρώτη φορά ανησύχησα", είπε ο κος Λαπαβίτσας σε σχετική συζήτηση στο κανάλι militaire.gr. "Εμφανίστηκε ένα μόρφωμα από την άλλη μεριά του Αιγαίου το οποίο είναι καινούργιο και έχει ένα αποτύπωμα πολύ ευρύτερο, πολύ μεγαλύτερο απ' οτιδήποτε έχουμε γνωρίσει από την ίδρυση του ελληνικού κράτους το 1830. Για να καταλάβουμε τα μεγέθη: το 2024 το τούρκικο ΑΕΠ ήταν περίπου 1 τρις δολάρια με επενδύσεις 250-300 δις δολάρια, ενώ το ελληνικό ΑΕΠ ήταν 230 δις δολάρια με επενδύσεις 35 δις δολάρια. Η κατάσταση αυτή έχει ιστορική σημασία για την πορεία της χώρας. Χωρίς παραγωγικό ιστό δεν μπορεί να αναπτυχθεί αμυντική βιομηχανία στην Ελλάδα. Εμείς τις τελευταίες δεκαετίες διαλύουμε τον παραγωγικό ιστό της χώρας. Δυστυχώς, οι κυβερνήσεις από το 2018 και μετά φάνηκαν ανίκανες να πάρουν δομικές αποφάσεις για την κατεύθυνση της χώρας. Σαν αποτέλεσμα, αυτή τη στιγμή η Ελλάδα είναι σε προφανή αδυναμία να βάλει μπροστά τις μηχανές της οικονομίας", καταλήγει ο καθηγητής, αναδεικνύοντας το σημαντικότερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει η χώρα.
Ό,τι και να μας λέει το ευρωπαϊκό ιερατείο, εχθρός μας δεν είναι η Ρωσία. Ποτέ δεν ήταν. Έχουμε όμως έναν πάνοπλο και πολύ επεκτατικό γείτονα. Στη διαδικασία αφύπνισης που βρίσκεται η ελληνική κοινωνία, τα δύο αυτά θέματα πρέπει να βρουν τη θέση τους στον δημόσιο διάλογο και να συζητηθούν με ρεαλισμό και απόλυτη ειλικρίνεια. Και με γνώμονα, πάντα, την ειρήνη.
*Από το άρθρο "Πάντα ανοιχτά πάντα άγρυπνα τα µάτια της ψυχής µου" στο e-dromos.gr
** Από το άρθρο "Θείο δώρο για τον Μακρόν η Ουκρανία" του Λεωνίδα Βατικιώτη, συγγραφέα και δηµοσιογράφου στο documento.gr
***Ερευνα: Τι πιστεύουν οι Ελληνες για τον κόσμο που αλλάζει – Σε ποιους "επενδύουν", τι τους ανησυχεί (Το Βήμα, 16-3-2025)
