Λίγο πριν ανέβει στη σκηνή του Floyd για μια μοναδική συναυλία-φόρο τιμής στο θρυλικό live Royal Albert Hall Concert του Bob Dylan, η Αμερικανίδα μουσικός Cat Power μοιράζεται μαζί μας τις σκέψεις της για την αφύπνιση και τη σημασία της αλλαγής.
Θυμάστε την τελευταία φορά που εμφανιστήκατε στην Αθήνα;
Ω, Θεέ μου, ναι, ήταν πριν από πολύ καιρό, πάνω από δέκα χρόνια. Ήταν μια πολύ συναισθηματική συναυλία. Πολύ ιδιαίτερη στιγμή.
Τώρα επιστρέφετε με ένα live στο οποίο θα παρουσιάσετε τα τραγούδια που ο Bob Dylan ερμήνευσε στην εμβληματική συναυλία Royal Albert Hall Concert. Πότε συνδεθήκατε πρώτη φορά με τη μουσική του Dylan;
Ήμουν πέντε χρονών παιδί όταν γνώρισα τη μητέρα και τον πατέρα μου, οι οποίοι μου έμαθαν πολλά για τη μουσική. Ήταν πολύ νέοι στα μέσα της δεκαετίας του ’70 και τα περισσότερα τραγούδια που άκουγα προέρχονταν από αυτούς. Ο Bob Dylan ήταν ένας από τους καλλιτέχνες που μου γνώρισαν. Οπότε έγινε, ας πούμε, κομμάτι της οικογένειάς μου από τότε που έγιναν κι εκείνοι. Ένιωθα σαν να άκουγα τον Άγιο Βασίλη ή κάτι τέτοιο. Υπήρχε κάτι μυστικιστικό, μαγικό στους στίχους του. Το Mr. Tambourine Man ακουγόταν στα αυτιά μου τόσο λαμπερό και ονειρικό! Λίγο πριν ανέβει στη σκηνή του Floyd για μια μοναδική συναυλία-φόρο τιμής στο θρυλικό live Royal Albert Hall Concert του Bob Dylan, η Αμερικανίδα μουσικός μοιράζεται μαζί μας τις σκέψεις της για την αφύπνιση και τη σημασία της αλλαγής.
Αναρωτιέμαι αν είναι κάθε φορά συγκινητικό να ξεκινάτε μια συναυλία με τους στίχους του This Belongs to Me.
Δημιουργείται μια αναγκαία σύνδεση όταν τραγουδάω αυτούς τους στίχους επειδή είμαι γυναίκα. Και, παρόλο που δεν τους έγραψα εγώ, όταν τους ερμηνεύω, νιώθω πως τους ενσαρκώνω. Γίνομαι αυτοί. Οπότε ναι, υπάρχει μια μεταμορφωτική συγκίνηση κάθε φορά. Τη νιώθω περισσότερο σαν εκπροσώπηση. Ένα είδος αναπαράστασης, στην πραγματικότητα. Κι αυτό είναι που έχει ενδιαφέρον σε αυτό το άλμπουμ και στις ζωντανές εμφανίσεις.
Πείτε μας πώς ξεκίνησε η ιδέα όχι απλώς να διασκευάσετε άλλο ένα τραγούδι του Dylan, αλλά να αναδημιουργήσετε μια ολόκληρη ιστορική στιγμή, μια συναυλία;
Μου πρότειναν να κάνω μια εμφάνιση στο Royal Albert Hall πριν από δύο χρόνια και ενθουσιάστηκα. Είπα "ναι, θέλω να παίξω εκεί", αλλά το πρώτο πράγμα που σκέφτηκα ήταν ότι επιθυμούσα να μεταφέρω σε αυτή τη συγκεκριμένη σκηνή το διάσημο κονσέρτο του Dylan. Δεν είχα βρεθεί ποτέ σε αυτό τον χώρο, αλλά γνώριζα τη συναυλία. Έτσι ξεκίνησε. Στην αρχή δεν ήξερα καν αν θα την ηχογραφήσω. Όταν συνειδητοποίησα ότι θα την πραγματοποιούσα, κατάλαβα πως έπρεπε να την καταγράψω. Να υπάρχει ως ντοκουμέντο. Έτσι προέκυψε ο δίσκος και έπειτα ήρθε η περιοδεία, στο πλαίσιο της οποίας θα βρεθώ στην Αθήνα.
Ήταν δύσκολο να ισορροπήσετε τη δική σας δημιουργική έκφραση με την ευθύνη μιας τόσο εμβληματικής στιγμής στην ιστορία της μουσικής; Μου αρέσει να κάνω το καθετί με το ένστικτο και τη διαίσθησή μου. Δεν ήθελα να αναπαράγω πλήρως την αντιδραστική φύση εκείνης της μουσικής παράστασης (σ.σ. πρόκειται για τη στροφή του Dylan από τον ακουστικό ήχο στον ηλεκτρικό). Ήθελα να της προσδώσω χάρη και ενσυναίσθηση. Ένιωσα ότι αυτό που με ωθούσε να την ηχογραφήσω ήταν ό,τι συνέβαινε στην Αμερική, στη χώρα μου, και συνεχίζει να συμβαίνει. Στις ΗΠΑ έχουμε φτάσει σε σημείο να απαγορεύονται βιβλία στα σχολεία και τις δημόσιες βιβλιοθήκες, να απαγορεύονται οι σπουδές για τους Αφροαμερικανούς, οι αμβλώσεις. Οπότε σκέφτηκα "διάολε, πρέπει να ηχογραφήσω αυτή τη συναυλία, γιατί οι καιροί αλλάζουν". Ωστόσο οι καιροί μάλλον επιστρέφουν, οπότε η ανάγκη για την ηχογράφηση του κονσέρτου προερχόταν από την αίσθηση απελπισίας που έβλεπα να έρχεται και που είναι ήδη εδώ.
Τι ανακαλύψατε μέσα από αυτή τη διαδικασία; Βρισκόμουν σε μια πολύ περίεργη συναισθηματική κατάσταση. Είχα περάσει μια ιδιαίτερη προσωπική και καλλιτεχνική περίοδο. Ήμουν κουρασμένη. Είχα καταρρεύσει και ο τρόπος με τον οποίο μπόρεσα να ξανασηκωθώ ήταν να βρω πάλι χαρά στη μουσική. Όχι μέσω της σύνθεσης, αλλά μέσω της ερμηνείας.
Χρειαζόμαστε το παρελθόν για να ονειρευτούμε το μέλλον. Δεν είναι ζοφερό και απέλπιδο αυτό για το παρόν;
Ο μόνος τρόπος για να ξεφύγουμε από το παρόν, ναι, είναι να ονειρευτούμε το μέλλον και να έχουμε την πίστη ότι μπορούμε να δράσουμε σήμερα μέσα από τα όνειρά μας, τις ιδέες μας, την επικοινωνία, τις επιθυμίες και την ανθρωπιά. Ξέρετε, δεν είναι όνειρο, δεν είναι ουτοπία. Είναι Όλοι οι άνθρωποι έχουν ένα εσωτερικό φως εξίσου ισχυρό με την πολιτική, την οικονομία, την εξουσία . πραγματικότητα. Την έχω δει σε όλο τον κόσμο. Οι άνθρωποι αγαπούν αληθινά ο ένας τον άλλο χωρίς να υπάρχει ιδιαίτερος λόγος. Είναι γεγονός. Μπορεί να συμβεί. Είμαστε ενωμένοι έτσι κι αλλιώς. Αυτή η σύνδεση απλώς καταστρατηγείται και γίνεται προϊόν εκμετάλλευσης από κακούς, διεφθαρμένους, λευκούς άντρες.
Πώς αντιστέκεστε εσείς σε αυτό; Επιλέγοντας τη χαρά. Ναι, ξέρω ότι ακούγεται παράκαιρο αυτές τις μέρες, αλλά θέλω να πω ότι ο πόνος και τα δάκρυα θα έρθουν, αυτό είναι δεδομένο. Αλλά τότε είναι που πρέπει να διαλέξουμε τη χαρά. Χρειάζεται να σκουπίσουμε τα δάκρυα και να κοιτάξουμε προς το φως. Δεν λέω να μη βλέπουμε το κακό και το άδικο γύρω μας. Πρέπει να ξέρουμε τι συμβαίνει στη Γάζα και στο Κονγκό, να έχουμε επίγνωση της κατάστασης. Την ίδια στιγμή όμως που εγώ καταλαβαίνω ακριβώς τι συμβαίνει, επιλέγω τη χαρά που μου δίνει η δράση.
Αυτό το live ήταν για τον Bob Dylan μια στιγμή αλλαγής κατεύθυνσης: πέρασε από τον ακουστικό στον ηλεκτρικό ήχο. Τι σημαίνει για εσάς προσωπικά η αλλαγή, τόσο ως καλλιτέχνιδα όσο και ως προσωπικότητα;
Είναι αναπόφευκτη για κάθε ζωντανό ον. Το να την αποδεχθείς και να μεγαλώσεις, να τη δεις ως εξέλιξη και ως κάτι αναπόφευκτο είναι ίσως ο πιο υγιής τρόπος για να ζεις την αλλαγή και να τα καταφέρνεις σε σχέση με αυτή. Χρειάζεται να είσαι καλός, ευγενικός και τρυφερός με τον εαυτό σου και τους γύρω σου. Πάντα εμφανίζονται δυσκολίες με κάθε αλλαγή, αλλά με αναπνοή, αποδοχή και λίγη αντίσταση, μπορείς να ξεπεράσεις τα εμπόδια λίγο πιο εύκολα.
Υπήρξε κάποια τέτοια δική σας στιγμή μεγάλης αλλαγής κατεύθυνσης; Ω, συνέχεια. Είμαι γυναίκα και single mother τα τελευταία οχτώ χρόνια, αλλά και πριν βίωνα άπειρες τέτοιες στιγμές. Είναι δύσκολο για εμάς τις γυναίκες. Ξέρετε, δουλεύω από τα δεκαεπτά μου χωρίς να έχω ακαδημαϊκή εκπαίδευση. Σε αυτό τον κόσμο έμαθα να μη ρωτάω, αλλά να πράττω. Δεν είχα επιλογή. Ο κόσμος είναι φτιαγμένος για να μας λέει συνέχεια "όχι". Από πολύ μικρή δεν ζητούσα την άδεια από κανέναν. Αν ο κόσμος γύρω μου πρέπει να μου πει ότι παραβίασα έναν κανόνα, ας μου το πει, ώστε να μπορούμε να συζητήσουμε αυτούς τους κανόνες. Γιατί οι γυναίκες πάντα έπρεπε να παρακάμπτουμε τα εμπόδια κρυφά, σιωπηλά αλλά και φωνάζοντας. Χτυπημένες, καταπονημένες ή συντετριμμένες. Υπάρχουν σιωπηλές αλλά και πολύ ηχηρές μάχες που πρέπει να δίνουμε μόνες μας κάθε μέρα. Έχουμε κληθεί να κρατήσουμε υποσυνείδητα, ήσυχα αλλά και συνειδητά πολλές μάχες στους ώμους μας, στην κοιλιά μας, στην καρδιά μας, στο μυαλό μας, στη δουλειά μας, στην υπομονή μας, στη μητρότητα και στην κοινότητά μας. Έχουμε κουβαλήσει πολύ περισσότερα από όσα θα κατανοήσουν ή θα γνωρίσουν ποτέ οι άντρες. Πιστεύω όμως ότι κάποια στιγμή θα έρθει η αφύπνιση.
Πώς ορίζετε αυτή την αφύπνιση;
Οι πνευματικοί καθοδηγητές μιλάνε για τη Μεγάλη Αφύπνιση. Τα πάντα είναι συνδεδεμένα με τη Γη. Είμαστε από τη Γη. Η Μεγάλη Αφύπνιση μπορεί να είναι η απάντηση σε όλα. Αυτό ακούγεται σχεδόν πνευματικό και είναι. Και, Η κουλτούρα σώζει τον κόσμο κάθε φορά που αυτός φτάνει στα άκρα. συγγνώμη, αλλά δεν θα απολογηθώ γι’ αυτό. Γιατί έτσι νιώθω. Αν πεις σε κάποιον ότι έχεις πνευματική σύνδεση με κάτι, νομίζει πως είσαι τρελός. Ε, λοιπόν, ναι, είμαι τρελή. Αλλά πιστεύω πραγματικά πως όλοι οι άνθρωποι έχουν μια εσωτερική φλόγα, ένα φως, εξίσου ισχυρό με την πολιτική, την οικονομία, την εξουσία. Έχει ξανασυμβεί. Η αφύπνιση έχει βάλει ξανά τις βάσεις για κοινωνικές αλλαγές. Στα '60s και τα '70s o κόσμος πίστευε πως μπορούμε να αλλάξουμε. Και οι δημιουργοί πίστευαν πως η τέχνη μπορεί να είναι μέρος αυτής της αλλαγής, πως η ομορφιά μπορεί να γεννήσει δικαιοσύνη.
Πράγματι, την εποχή που ο Dylan έκανε αυτή τη στροφή, ήταν απαραίτητες πολλές σημαντικές διεκδικήσεις. Πιστεύετε πως ζούμε ξανά μια τέτοια περίοδο;
Ναι. Νομίζω ότι βρισκόμαστε σε ένα σημείο πολιτιστικής καμπής, ειδικά στην Αμερική. Κι αυτό είναι τρομακτικό. Όμως, υπάρχει και κάτι δυνατό μέσα σε αυτό: το ότι έχουμε επιλογή. Η κουλτούρα και η τέχνη είναι μια μορφή αντίστασης, μια μορφή επιβίωσης. Η τέχνη σώζει τον κόσμο κάθε φορά που αυτός φτάνει στα άκρα. Η αναβίωση αυτής της συναυλίας, η ηχογράφησή της, αλλά και η περιοδεία που ακολουθεί την κυκλοφορία του άλμπουμ είναι σαν μια κίνηση φροντίδας. Φροντίσαμε κάτι εύθραυστο, μια μνήμη. Φροντίσαμε μια αλήθεια. Και την αναβιώνουμε όχι για να την κρατήσουμε ως μουσειακή, αλλά για να τη συνεχίσουμε.
H Cat Power έρχεται στο Floyd Live Music Venue, στις 30/5.
