Στις μέρες του μεγάλου καύσωνα, στην καρδιά του καλοκαιριού που μόλις έφυγε, ένα βράδυ που επέστρεψα σπίτι γύρω στις 8 αντιλήφθηκα ότι είχε κοπεί το ρεύμα. Παρόλο που κατοικώ στο κέντρο, σε μια από τις πιο τουριστικές περιοχές της Αθήνας και είχα την ψευδαίσθηση ότι το πρόβλημα θα λυνόταν σε μισή ώρα, οι υπεύθυνοι μας ενημέρωσαν (εμένα και όλο το οικοδομικό τετράγωνο) ότι η ζημιά ήταν μεγάλη, δεν μπορούσαν να κάνουν κάτι μες στη νύχτα, μας αποχαιρέτησαν και μας είπαν ότι θα επιστρέψουν το πρωί. Βρέθηκα λοιπόν χωρίς air condition με 41 βαθμούς και άπνοια και με οριακή μπαταρία στο κινητό, γεγονός που σήμαινε όχι άσκοπα τηλεφωνήματα και, φυσικά, ούτε λόγος για Netflix και social media.
Αφού ξεπέρασα την αρχική μου παρόρμηση να κλειδώσω και να φύγω, αποφάσισα να μείνω σπίτι και να δω πώς θα πάει. Άλλωστε, στα τέλη της δεκαετίας του ‘80, στο ορεινό χωριό της Ναυπακτίας όπου παραθερίζαμε, δεν είχαμε ούτε ανεμιστήρες, ούτε social, ούτε σταθερό τηλέφωνο, κάποιες μέρες οριακά δεν είχαμε και τηλεόραση όταν δεν έπιανε καλά η κεραία. "Και πάλι μια χαρά περνούσαμε", σκέφτηκα, νιώθοντας ακόμα πιο σίγουρη για την απόφασή μου να ζήσω για μια νύχτα off line και... off power. Οι επιστήμονες, άλλωστε, συνεχώς μας υπενθυμίζουν ότι πρέπει να ιντριγκάρουμε τον εγκέφαλό μας με διαφορετικές εμπειρίες και προκλήσεις, ώστε εκείνος να δημιουργεί νέες συνάψεις και να γεννάει νέους νευρώνες — η λεγόμενη νευροπλαστικότητα.
Άναψα, λοιπόν, τέσσερα κεριά, ενημέρωσα τους κοντινούς μου ανθρώπους να μη με ψάξουν για το επόμενο 12ωρο και άφησα το κινητό μακριά μου, ώστε να μην μπω στον πειρασμό να σπαταλήσω άσκοπα το 10% της μπαταρίας που μου απέμενε στο For You του TikTok. Και το διάστημα που μεσολάβησε ώσπου να κοιμηθώ, όπως και τις πρώτες πρωινές ώρες μέχρι που ήρθε το ρεύμα, τις πέρασα με ένα βιβλίο, με απόλυτη ησυχία στον χώρο και στον νου, σαν να πάγωσαν όλα γύρω μου κι εγώ να βρέθηκα εκεί, στη μέση τους, ακίνητη, έχοντας όλο τον χρόνο του κόσμου να νιώσω και να παρατηρήσω. Αυτή η σύντομη απώλεια του δεδομένου και του σίγουρου, η μικρή ανατροπή στην καθημερινότητά μου μου έδωσε την ευκαιρία να βιώσω αυτό που οι ψυχολόγοι αποκαλούν "stillness". Την ηρεμία, τη γαλήνη, την ησυχία. "Είναι δεξιότητα να αναγνωρίζεις τη στιγμή που δεν χρειάζεται να κάνεις τίποτα, αλλά και τον λόγο για να το κάνεις. Κάποιες φορές, όταν επιλέγουμε να παραμείνουμε αδρανείς, τότε είναι που έχουμε τη μεγαλύτερη διαύγεια και οι καταστάσεις πάνε ένα βήμα μπροστά. Γιατί η αλήθεια είναι ότι δεν χρειάζεται να διορθώνουμε τα πάντα και αυτή η εμμονή μας να λειτουργούμε έτσι μπορεί να εξελιχθεί σε εμπόδιο. […] Το κλειδί είναι να μετατρέψουμε την αδράνεια, τη γαλήνη, την ησυχία σε πράξη, μια συνειδητή επιλογή που θα μας απαλλάξει από την ανάγκη να φτιάχνουμε και να ελέγχουμε τα πάντα", σημειώνει ο Dr David R. Hamilton, συγγραφέας και αρθρογράφος σε κείμενό του στο site του, drdavidhamilton.com. Δοκιμάζοντας κατά καιρούς να πατήσουμε το κουμπί της παύσης σε όλα γύρω μας, μαθαίνουμε, σύμφωνα με τον ίδιο, ότι δεν χρειάζονται όλα τα προβλήματα την παρέμβασή μας για να λυθούν. Κάποιες φορές η καλύτερη δράση είναι η μη δράση. Φτάνει να είμαστε παρόντες, συνειδητά εκεί, και να αφήνουμε τα πράγματα να εξελίσσονται όπως εκείνα θέλουν.
Δεν ξέρω αν εκείνο το βράδυ λύθηκαν κάποια από τα προβλήματά μου, νομίζω πως όχι, ούτε αν ο εγκέφαλός μου δημιούργησε τρεις νέες συνάψεις επειδή τον προκάλεσα να λειτουργήσει στη ζέστη, στο σκοτάδι, στην απόλυτη ησυχία, σε μια συνθήκη σπάνια και καθόλου αναμενόμενη. Ένιωσα όμως ότι πήρα βαθιές ανάσες, ότι η προσοχή μου δεν χάθηκε και δεν διακόπηκε από ανούσιες ειδοποιήσεις, ενώ η επιλογή μου να μην έχω επιλογές, στο τέλος αποδείχτηκε απελευθερωτική. Ήμουν απόλυτα ήρεμη, παρούσα σε αυτό που ζούσα, ένιωθα πληρότητα, σαν αυτή η έλλειψη ηλεκτρικής ενέργειας εμένα να μου επέστρεψε θετική ενέργεια.
Σε μια καθημερινότητα που μας βομβαρδίζει με δυσάρεστες ειδήσεις, αγχωτικές υποχρεώσεις, ανασφάλεια, αρνητική ενέργεια, τοξικά "εγώ", σουρεαλιστικές καταστάσεις, "θέλω", "όχι", "αποκλείεται" και "αδύνατον", σε ένα φθινόπωρο που φέρνει μαζί του νέα "πρέπει", αγωνίες και προκλήσεις, μια αυτοσχέδια λύση ανάγκης για να διαχειριστούμε τη ζωή και όσα πιέζουν την αναπνοή μας ίσως είναι, πού και πού, να κόβουμε μόνοι μας το ρεύμα. Να δημιουργούμε παρενθέσεις με "τίποτα" για να ανακαλύψουμε τα σημαντικά "κάτι", να στεκόμαστε πεισματικά ακίνητοι όταν όλα τριγύρω τρέχουν, να κλείνουμε τα μάτια και να βουλιάζουμε σε ένα άχρονο τώρα, να προκαλούμε τεχνητά black out ώστε στο τέλος να γεμίσουμε με φως.
Μαρία Πατούχα
